Germs in your hands

လက္ထဲက ေရာဂါပိုး စိုက္ခင္းမ်ား
ေရးသူ - မိေတဖိုး

`တို႔ႏိုင္ငံမွာေလ တန္ဘိုးရွိၿပီး ရြံစရာအေကာင္းဆံုးကဘာလဲ ... သိလား´

တူမေလးႏွစ္ေယာက္ ပေဟဠိဖြက္တမ္းကစားေနတာကို ၾကားရၿပီး စိတ္၀င္စားသြားမိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အေျဖကိုေစာင့္နားေထာင္မိ္ေတာ့....

`တို႔သံုးေနရတဲ့ ေငြစကၠဴ ေတြေပါ့´ တဲ့။

ဟုတ္ပါတယ္။ က်မတုိ႔ ျမန္မာျပည္မွာ လူမ်ားစု ေန႔စဥ္ အသံုးျပဳေနရတဲ့ ပိုက္ဆံေတြဟာ သတိျပဳမိေလာက္ေအာင္ကို ရြံစရာေကာင္းစြာပဲ စုတ္ျပတ္ေနပါတယ္။ လူေပါင္းစံုရဲ့ လက္ေပါင္း မ်ားစြာမွ တဆင့္တဆင့္ျဖတ္လာတဲ့ သည္ပိုက္ဆံေတြဟာ ကိုယ့္လက္ထဲေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ျမင္ႏုိင္္တဲ့ ခ်ီးအထပ္ထပ္နဲ႔အတူ မျမင္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ ေရာဂါပိုးမႊား ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနမွာပါပဲ။ အဲသည္လို အမႈိက္ပံုးထဲကို လႊင့္ပစ္ဖို႔သာေကာင္းတဲ့ စကၠဴ တစ္ရြက္ကိုပဲ အိတ္ထဲကို တရုိတေသ ရြရြကိုင္ၿပီး ထည့္သိမ္း ေနရပါတယ္။ ဘတ္စ္ကားစီးတဲ့အခါမ်ားမွာ ပိုလို႔ သိသာ လွပါတယ္။ ကိုယ့္ဆီက အစုတ္ဆံုးကိုမွေရြးၿပီး ကားခေပးထားတဲ့ (လူတိုင္းသည္လိုပဲေလ)ပိုက္ဆံေတြဟာ စပါယ္ယာရဲ႔ လက္ထဲမွာ ေခါက္ခ်ဳိးက်ိဳးေၾကၿပီး ေခၽြးစီးေတြ ေခ်းေတြနဲ႔အတူ ခရီးသည္ျပည္သူ ေတြဆီပဲ ျပန္လွည့္လို႔လာပါတယ္။

က်မျမန္မာျပည္ ျပင္ပက ႏိုင္ငံႏွစ္ခုကို ေရာက္ဘူးပါတယ္။ ထိုင္း ႏိုင္ငံနဲ႔ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံပါ။ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာေတာ့ e-system ေတြ ဖ႔ြံျဖိဳးတိုးတက္လြန္းလို႔ လူေတြဟာ ပိုက္ဆံကိုင္သံုးတာ ေတာင္ သိပ္မေတြ႔ရေတာ့ပါဘူး။ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကတ္ျပားေတြ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ဂဏန္းေတြ နဲ႔ပဲ အလုပ္ျဖစ္ေနတာပါ။ ခရီးသြားရင္လည္း ကတ္ျပားေလး ၀ယ္ထားၿပီး ရထား၊ ကားစီးရာမွာ သည္ကတ္ျပားေလးကို လက္မွတ္ျဖတ္တဲ့စက္မွုာ သြားထိလိုက္ရင္ ကိုယ္သြားမဲ့ ခရီးအတြက္ က်သင့္ေငြကို ျဖတ္ၿပီးသားပဲ၊ ေစ်း၀ယ္ရင္လည္း သည္လိုပဲေလ၊ ကတ္ျပားထဲ ပိုက္ဆံထည့္ အဲသည္ကတ္ျပားကိုပဲ ေငြရွင္းေကာင္တာမွာ စက္ထဲထည့္တြက္၊ က်သင့္ေငြကို ကိုယ့္ကတ္ျပား ထဲကေန စက္က ႏူတ္ယူသြားတာပဲ။ အဲသည္ကတ္ျပားေတြထဲ ပိုက္ဆံထည့္ေတာ့လည္း ကိုယ့္ ဘဏ္စာအုပ္ထဲက ပိုက္ဆံအေရအတြက္ကေန၊ စက္ေတြကေနတဆင့္ ကိုယ့္ရဲ႔ ခရီးသြား ကတ္ျပား၊ ေစ်း၀ယ္ကတ္ျပားေတြထဲကို ေပါင္းထည့္ေပးတာပဲ။ ဘဏ္စာအုပ္ထဲကို ပိုက္ဆံေတြ ေရာက္လာတာကလည္း လစာရတဲ့သူဆို သူ႔အလုပ္ကေန သူ႔ဘဏ္စာရင္းထဲကို လခထုတ္ရက္မွာ တခါတည္း ထည့္ေပးလိုက္တာပဲ။ ကိုယ့္စာအုပ္ကို လမ္းေဘးမွာရွိတဲ့စက္ေတြမွာ သြားစစ္ လိုက္ရင္ ကိုယ့္မွာ ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ရွိလဲ၊ လစာအသစ္ ၀င္ၿပီလားဆိုတာ သိရတာပဲ။ လုပ္ထားတဲ့ စနစ္က ေတာ္ရုံတန္ရုံဆို ပိုက္ဆံ စကၠဴ ၾကီးေတြကို ေနရာတကာမွာ သံုးစရာမလိုေတာ့ ဘူး။

ေနာက္တႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာဆို စင္ကာပူေလာက္ေတာ့ e-system မဖြံ႔ျဖိဳးေသးေပမဲ့ သူတို႔က ပိုက္ဆံကိုင္တဲ့ေနရာမွာ စနစ္တက်ကိုင္ၾကတယ္။ ကားစပါယ္ယာေတြကလည္း ျမန္မာ ျပည္မွာလိုုေခၽြးေတြရႊဲၿပီး လူၾကားထဲမွာလိုက္တိုးၿပီး ပိုက္ဆံေတာင္းေနရတာမဟုတ္ဘူး။ ယူနီေဖာင္း နဲ႔ဘာနဲ႔က်က်နန။ မိန္းမစပါယ္ယာေတြဆို မိတ္ကပ္ေတြလိမ္းၿပီး စတိုင္အျပည့္ပဲ။ ပိုက္ဆံကိုင္ ရင္လည္း စပါယ္ယာကိုင္လို႔ အဆင္ေျပေအာင္ ဒီဇိုင္းထုတ္ထားတဲ့ စလင္ဒါပံု သံျဖဴဗူး လံုးလံုး ရွည္ရွည္ေလးထဲမွာ ပိုက္ဆံေတြကို သူ႔အမ်ဳိးအစားအလိုက္ အကန္႔ေလးေတြနဲ႔ ထည့္ထားတာ။ သာမန္ျပည္သူေတြကလည္း ပိုက္ဆံကိုင္ရင္ အေၾကြေစ့ဆိုရင္လည္း အေၾကြေစ့ အိတ္ကေလး ေတြနဲ႔ ေငြစက္ကူဆိုရင္လည္း အိတ္ထဲမွာ ျဖန္႔ၿပီးထည့္ၾကတယ္။ စတိုးဆိုင္ေတြမွာ ပိုက္ဆံထည့္တဲ့ ေသတၱာကိုုျမင္ဘူးတယ္။ ေငြစကၠဴ ထည့္တဲ့အကန္႔မွာဆို စကၠဴ ျပန္႔ေအာင္ဖိတဲ့ ေမာင္းတံေလး ေတြေတာင္ပါေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး အစိုးရကလည္း ပိုက္ဆံအစုတ္ေတြကို တာ၀န္ယူၿပီး အသစ္နဲ႔ လဲေပးတယ္။ ပိုက္ဆံမွာပါတဲ့ ပံုကလည္း သူတို႔ျပည္သူေတြ ခ်စ္တဲ့ ဘုရင္ၾကီးပံု ဆိုေတာ့ တရုိတေသ ကိုင္ၾကတာလည္း ျဖစ္လိမ့္မယ္။

အင္း-ေရာက္ဘူးတဲ့ တိုင္းျပည္ႏွစ္ျပည္က ျပည္သူလူထုေငြသံုးစြဲပံုေတြကို တင္ျပၿပီးေတာ့ က်မတို႔ရဲ့ ဘူမိနက္သန္မိခင္ေျမက ျပည္သူလူထုေတြ ေငြသံုးစြဲပံုဘက္္ ျပန္လွည့္ရေအာင္။ လူေတြ ကလည္း ပိုက္ဆံကို အိတ္နဲ႔ကိုင္ႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရးအဆင့္ မရွိေတာ့ဘူး ထင္ပါရဲ႔။ အေျခခံ လူတန္းစား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္မိတယ္။ သူတို႔မွာ ပိုက္ဆံအိတ္ဆိုတာ မရွိတာ တကယ္ပါ။ လက္ထဲမွာ က်စ္က်စ္ပါေအာင္ဆုတ္ထားမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ခါးၾကား(ပုဆိုးစ၊လံုခ်ည္စ) ထဲမွာ လိမ္က်စ္ထားမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပလပ္စတစ္အိတ္ ကေလးေတြထဲမွာ သည္အတိုင္း အလိပ္လိုက္ အေခါက္လိုက္ ထည့္ထားၾကတာအမ်ားစုပါ။

က်မ တႏိုင္တပိုင္လုုပ္ထားတဲ့ သုေတသနစစ္တမ္းအရ ျမန္မာျပည္ကေငြစကၠဴ ေတြထဲမွာ အစုတ္ဆံုးအမ်ဳိးအစားကေတာ့ ၁၀၀ က်ပ္တန္နဲ႔ ၂၀၀ က်ပ္တန္ပါပဲ။ ျမန္မာျပည္မွာ တရား၀င္ သံုးစြဲခြင့္ရတဲ့ ေငြစကၠဴ အမ်ဳိးအစားက (အေၾကြေစ့ေတြ ့မထည့္ေတာ့ပါဘူး) ငယ္စဥ္ၾကီးလိုက္ ေျပာရရင္ -

• ၁ က်ပ္တန္
• ၅ က်ပ္တန္
• ၁၀ က်ပ္ တန္
  
• ၂၀ က်ပ္ တန္


• ၄၅ က်ပ္ တန္ (မသိမသာ ျပန္သိမ္း)
• ၅၀ က်ပ္တန္


• ၉၀ က်ပ္ တန္ ( မသိမသာ ျပန္သိမ္း)
• ၁၀၀ က်ပ္ တန္
• ၂၀၀ က်ပ္ တန္
• ၅၀၀ က်ပ္တန္
• ၁၀၀၀ က်ပ္ တန္ ( အရြယ္ ၂ မ်ိဳး ) တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတာက ပိုက္ဆံေတြမွာတန္ဘိုးအငယ္ဆံုးအရြက္ဟာ အသံုး အမ်ား ဆံုးမို႔ အစုတ္ဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ထင္ရေပမဲ႔ အစုတ္ဆံုးဟာ ၁၀၀ တန္ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာကိုျပေနလည္းဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ့ အေျခခံစားကုန္တန္ဘိုးဟာ အနိမ့္ဆံုး ၁၀၀ က်ပ္ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိလိမ့္မယ္ဆိုတာ ျပတာပါပဲ။ ခုဆို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ၅၀၀ က်ပ္တန္ေတြလည္း ေတာ္ေတာ္စုတ္လိုက္ လာပါၿပီ။(ေနာက္ပိုင္း အစုတ္ဆံုးက ၁၀၀၀ တန္ျဖစ္မွာ စိုးရပါသည္။)

က်မအဖို႔ေတာ့ သည္ျပသနာဟာ ျပည္သူလူထု က်န္းမာေရး နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးအေတာ္ေလး အေရးၾကီးတဲ့ ကိစတစ္ရပ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သည္ေငြစကၠဴ ေတြကေန ေရာဂါပိုးေတြ အမ်ားၾကီး ျပန္႔ပြားႏိုင္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုခုကေန တာ၀န္ယူၿပီး သုေတသန လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ဖို႔၊ တာ၀န္ကို အတင္းလုယူထားၿပီး ေက်ပြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မေပးတဲ့ သူေတြကို ေထာက္ျပ ေျပာဆို တိုက္တြန္းသင့္ပါတယ္။ေနာက္ၿပီး ေငြစကၠဴ ကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္တတ္ဖိုု႔ ျပည္သူလူထုကို ပညာေပးဖို႔ လိုပါ တယ္။ ေက်ာင္းသင္ခန္းစာေတြမွာ ထည့္ၿပီးေတာ့လည္း ကေလးငယ္ အရြယ္ တည္းက နားလည္ ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးထားသင့္ပါတယ္။ အဓိကတာ၀န္အရွိဆံုးကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႔ ဘဏၰာေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေငြတန္ဘိုး အာမခံမရွိတဲ့ ၁၀၀၀ တန္အသစ္ေတြခ်ည္း လွိမ့္ရုိက္မေနပဲ လူထု အမ်ားစု ေန႔စဥ္သံုးစြဲေနရတဲ့ အႏၲရာယ္ၾကီးလွတဲ႔ ပိုက္ဆံအစုတ္ေတြကို တာ၀န္ယူ လဲလွယ္ ေပးဖို႔ပါပဲ။ (ဘဏ္ထုပ္လို႔ ဆိုတဲ့ ၅၀၀ တန္ အစည္း ေတြ ထဲမွာ ေတာင္ အစုတ္ အျပတ္ အပဲ့အရြဲ႔ေတြြ အမ်ားၾကီး ပါေနပါတယ္။ ဒါဟာ တာ၀န္ ရွိသူေတြ ရဲ့ တာ၀န္ မဲ့မူကိုျပ ေန ပါတယ္။)

ေအာက္မွာ က်မ စစ္တမ္း ေကာက္ စဥ္က အသံုးျပဳ ထား တဲ့ ေမးခြန္း ေလး ေတြကို ေဖာ္ျပေပး ထားပါတယ္။ စိတ္၀င္ စားရင္ မိမိ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ ေျဖဆိုႏိုင္ သလို ပါ၀င္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူ ႏိုင္ပါတယ္။ ထပ္မံ အၾကံျပဳ ျဖည့္စြက္ ႏိုင္ပါတယ္။

၁။ ေျဖဆိုသူ၏ အလုပ္အကိုင္

• ေက်ာင္းသား
• ၀န္ထမ္း ( လစာရသူ)
• ေစ်းသည္
• က်ဘမ္း အလုပ္သမား

၂။ သင္၏ တေန႔သံုးစြဲေငြ ပ်မ္းမၽွ ပမာဏကို ေျပာျပပါ။


၃။ ေန႔စဥ္ သင္အသံုးအမ်ားဆံုးေငြစကၠဴ က်ပ္တန္အမ်ဳိးအစားကိုေဖာ္ျပပါ။


၄။ သင္သံုးစြဲရေသာ ေငြစကၠဴ မ်ားတြင္ မည္သည့္ အမ်ဳိးအစားကို အစုတ္ဆံုး ေတြ႔ရ ပါသနည္း။


၅။ ေငြစကၠဴ အ စုတ္မ်ားကို အမ်ားဆံုးဘယ္ေနရာမွ ရေလ့ရွိပါသနည္း။

• ေစ်း၀ယ္ရာမွ
• အမ်ားျပည္သူသံုး ကား၊ ရထား စီးရာမွ
• လစာ ထုတ္ရာမွ ( ဘဏ္မွ..)
• မည္သည္႕ ေနရာ မွ မဆိုရသည္

၅။ သင္လက္ထဲသို႔ေရာက္ရွိလာေသာ ေငြစကၠဴ အစုတ္မ်ား(၁၀၀ က်ပ္ႏွင့္အထက္)ကို သင္မည္သို႔ျပန္လည္ အသံုးျပဳပါသနည္း။

• ဖာေထးျပဳျပင္ၿပီးျပန္လည္အသံုးျပဳပါသည္။
• လႊင့္ပစ္ပါသည္။
• အလႈခံထည့္ပါသည္
• ဘဏ္တြင္သြားလဲပါသည္

၆။ ပိုက္ဆံကို အိတ္ႏွင့္ကိုင္ေသာအေလ့အထရွိပါသလား...

• တခါတရံကိုင္ပါသည္
• ဘယ္ေတာ့မွ မကိုင္ပါ
• အျမဲအိတ္ႏွင့္ကိုင္ပါသည္

၇။ အိတ္ႏွင့္ကိုင္ေလ့ရွိလၽွင္ အိတ္တြင္ စနစ္တက် စီစီရီရီ ထည့္ေလ့ရွိပါသလား။

(နံပတ္ ၆ တြင္ ဘယ္ေတာ့မွမကိုင္ပါဆိုလၽွင္ ေျဖရန္မလိုပါ)

• ရွိပါသည္
• မရွိပါ
• အတန္ၾကီးမ်ားကိုသာစီေလ့ရွိပါသည္

ေငြစကၠဴ မ်ား သံုးစြဲျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သင္၏ခံစားခ်က္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ေျပာလိုလၽွင္ ေျပာျပပါ။

◦

Germs in your hands