ဗမာ့ပညာတတ္မ်ား ႏွင့္ စင္ဒရဲလားအတြက္ ဖိနပ္တဖက္

ေဒၚစု ရဲ႕ ေနာက္စာတမ္းတခုု ကို အေျခခံတာ ပါ ။ အျပည့္အစံု ေကာက္နုတ္ တင္ျပခ်င္ေပမဲ့..အခ်ိန္ေပးျပီး ေသခ်ာ မလုပ္နိုင္တာရယ္.. စာတမ္းကလဲ ပိုခက္ခဲ နက္နဲတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္.. ျခံဳငံု နားလည္ မိသေလာက္ ကေလးနဲ႕ ေနာက္ဆံုးအခန္းေလးကိုပဲ.. အက်ဥ္းရံုးျပပါရေစ။ ျပီးေတာ့..အဲဒီ ေနာက္ဆံုးခန္းေလးကပဲ.. အရင္ စာတမ္းမွာ ပါတဲ့..အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ နဲ႕စာေပလွဳပ္ရွားမူေတြ ကိုပဲ အေျခခံျပီး သံုးသပ္ ထားတာ ဆိုေတာ့ေလ..။ စာအုပ္ကို ကိုင္ေနမိတုန္း.. ကိုယ္ဖတ္လိုက္မိ တာေလး ေတြကိုလည္း မွတ္စု သေဘာ ေရးခ် ထားလိုက္ တဲ့ သေဘာ ေပါ့ ေနာ္ ။ ေနာက္..ဒီစာအုပ္ ျပန္ကိုင္ ျဖစ္ဖို႕က..မေသခ်ာေတာ့ဘူးေလ..။

++++++

၁၉၈၅ က..အသက္ ၄၀ ေက်ာ္စ အရြယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဂ်ပန္ျပည္မွာ ရွိစဥ္-

Intellectual Life in Burma and India under Colonialism ဆိုတဲ့ ေနာက္စာတမ္းက..အရင္စာတမ္းျဖစ္တဲ့ Literature and Nationalism in Burma နဲ႕စာရင္ အမ်ားၾကီး ပိုျပည့္စံု ျပီး.. ေဒၚစုရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အျမင္ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ပိုမ်ား-ပါတယ္။ ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္အဲရစ္ ရဲ႕ အမွာ မွာလဲ..ဒီစာတမ္းဟာ..ေဒၚစု ေရးခဲ့သမွ် သုေတသန စာတမ္းေတြ ထဲမွာ.. အထူးျခား အေျပာင္ေျမာက္ဆံုး ျဖစ္ျပီး..ျမန္မာ့သမိုင္းနဲ႕ ပတ္သတ္ တဲ့ အေျခခံ သစ္ တခုကို ေဖာ္ထုပ္ထား ျခင္း .. ျဖစ္ တယ္ ဆိုုတဲ့...သံုုးသပ္သူ တခ်ိဳ႕ ရဲ႕. ရွဳေထာင့္ ကိုု လည္း ထဲ့သြင္း ေရးသား ထားတယ္။

ပံုႏွိပ္ျဖစ္တာကေတာ့ ၁၉၉၀ မွ ျဖစ္ေပမဲ့.. ၾကည့္ရတာ.. ဒီေခါင္းစဥ္ကို အဓိက အေလးေပး ရွာေဖြဖတ္ရွဳ ေန ရင္းမွ.. ဗမာ့စာေပ နဲ႕ ပတ္သတ္တဲ့ အရင္စာတမ္းငယ္ေလးကို ၾကားျဖတ္ ေရးလိုက္ ပံု ရပါတယ္။ အားစိုက္ထားပံု ျခင္းလဲ နဲနဲ ကြာပါတယ္။

-

က်ိဳတိုု တကၠသိုလ္က..ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စာတမ္းေတြ ျပဳစု ရာ ရံုးခန္းေလး

( ယခုထက္တိုင္ ဒီအတိုင္း ထား- ထားတယ္လို႕ ဆိုတယ္)

ျမန္မာတို႕ရဲ႕ လူမူေရး၊ ဘာသာေရး၊ နိုင္ငံေရး အျမင္ ေတြ နဲ႕ ..ဘာသာေရးကို အေျခခံတဲ့ မိရိုးဖလာ ပညာေရးစနစ္..အဲဒီကေနမွ.. ေခတ္ပညာတတ္ အလႊာေတြ ေပၚထြန္းလာပံု အဆင့္ဆင့္ ကို ..ဟိုးေရွးဘုရင္ေခတ္ ေတြက စလို႕..လြတ္လပ္ေရးရစ အခ်ိန္ထိ ..အကိုးအကားေပါင္းမ်ားစြာကို အသံုးျပဳျပီး ေလ့လာ ထားတာပါ။

ျမန္မာနိုင္ငံၾကီးမွာ..ကိုလိုနီ လက္ေအာက္ အရင္ဆံုးက်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေအာက္ျမန္မာျပည္သား ေတြ ျဖစ္တဲ့ မြန္ ကရင္ နဲ႕ ကမ္းရိုးတမ္းသား ရခိုင္ လူမ်ိဳးစု ေတြကေန စျပီး..ပညာတတ္လူတန္းစားေတြ စတင္ ထြန္းကားလာ ခဲ့တာပါ..။ အဲဒီမွာ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ ဘဂၤလားနယ္ နဲ႕ ဆက္စပ္ေန တဲ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြက..အမ်ားဆံုး နဲ႕ အရင္ဆံုး ပညာတတ္ၾကျပီး..ယဥ္ေက်းမူ အေစာဆံုး မြန္ေတြ ေတာင္ ဒီေလာက္ မမ်ား ခဲ့ဖူး- လို႕ဆိုတယ္ ။ ေနာက္ ကရင္အုပ္စု ကေတာ့..အေနာက္နိုင္ငံ သာသနာျပဳေတြ နဲ႕ပတ္သတ္ဆက္စပ္ျပီး..မစ္ရွင္ေက်ာင္းေတြက..အစျပဳခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုတယ္။

အဲဒီ ေနရာ မွာ- ျမင္ရတာက..ရခိုင္ေတြ မွာေတာ့..ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာတဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ မ်ိဳးရိုးမိသားစု ေတြ ပဲ..အဲလို ပညာေတြ သင္ နိုင္ေပမဲ့.. ကရင္ နဲ႕ မြန္ေတြကို ..မစ္ရွင္ သာသနာျပဳ ေတြ ၾကည့္ရွဳ ပံုက် ေတာ့..ဟိုး ေအာက္ေျခလူတန္းစား လယ္သမား ေတြအထိ သက္ေရာက္ ခဲ့ တာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာ- ေဒါက္တာ စံစီဖိုးလို မ်ိဳး..ေစာစံဖိုးသင္ တို႕လိုမ်ိဳး။ ေစာဘဦးၾကီးကေတာ့..ေျမရွင္သား လို႕ ဆိုတယ္။ ဦးေမေအာင္တို႕ ဦးဘေဖ တို႕ ဆိုတာေတြ ကေတာ့..ရခိုင္ေတြေပါ့။ ( တေန႕က..ဦးေမေအာင္ ဘယ္သူလဲ လို႕ c-box ထဲမွာ ကိုေက်ာ္စိုး ေမးသြားတာ ..ခုမွ ဖတ္ရ လို႕ တလက္စတည္း ေရးလိုက္ပါတယ္) YMCA ကို နမူနာယူ ျပီး Christian ေနရာမွာ Buddhist ကို အစားထိုး ဖြ႕ဲစည္း ခဲ့တဲ့ YMBA အသင္းၾကီး ကို တည္ေထာင္သူ အေစာပိုင္း ပညာတတ္ ရခိုင္လူမ်ိဳးၾကီး ပါ ။ အဲဒီ တုန္းက..အေခၚ နဲ႕ဆို..ဘိလပ္ျပန္ ၀တ္လံုေတာ္ရ ၾကီးေတြေပါ့။ မွန္းၾကည့္ရ တာေတာ့..အဲဒီ ၂၀ ရာစု အေစာဆံုး ႏွစ္ေတြက.. ဗုဒၶဘာသာ အစဥ္အလာ ျပင္းထန္ တဲ့ ရခိုင္ ပညာတတ္ေတြ နဲ႕ ခရစ္ယာန္ဘာသာ သက္၀င္တဲ့.. ကရင္ နဲ႕ အနည္းစု မြန္ ေတြၾကားမွာ..အျပိဳင္ အဆိုင္ေလးေတြ ရွိခဲ့ပံု ေပၚပါတယ္။ တခ်ိန္ ထဲမွာပဲ.. ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္းက.. ဘုရင္ စနစ္ကို သံေယာဇဥ္ ရွိတဲ့ ..ေရွးရိုးရာ .. ပညာတတ္ၾကီးေတြ ( အထင္ရွားဆံုး- သခင္ကိုယ္ေတာ္ မွိုင္း) ကလည္း..ေနာက္ထပ္ အုပ္စု တစု ျဖစ္ေနပံုပါ။ ဒီ့ထက္မက ကြဲျပားေနအံုး မဲ့.. ပညာတတ္ အုပ္စုေတြ လည္း.. ရွိဦးမလားပဲ။

(၀န္ခံခ်က္ - ဦးဘေဖ ဟာ..ရခိုင္လူမ်ိဳးတေယာက္ မဟုတ္ဘူးလို႕ တေယာက္ ေထာက္ျပလာပါတယ္။ စာအုပ္ထဲမွာလည္း ဦးေမေအာင္တေယာက္ကိုသာ..ရခိုင္လို႕ ေရးသားထားတာပါ။ YMBAအသင္းၾကီး တည္ေထာင္တဲ့ လူတြဲမို႕..ေရာေရးလိုက္မိတာ..ဘေလာ့ေရးသူရဲ႕ အမွားသာ ျဖစ္ပါတယ္)

တကယ္ေတာ့ ပညာတတ္ လူတန္းစား ဟာ..တိုင္းျပည္တခုရဲ႕ အေတြးအေခၚပိုင္း.. နည္းနိသယ် ပိုင္း.. ဗ်ဴဟာပိုင္း က စလို႕..ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမူတခု..ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ..အေတာ္ၾကီးမားတဲ့ အတိုင္းအတာ တခုထိ အေရးပါ- ပါတယ္။ ပိုအေရးၾကီးတာက..အဲဒီလူတန္းစားက..အလႊာ တခု သီးသန္႕ျဖစ္မေနသင့္ပဲ.. အစိတ္အပိုင္းတခု အျဖစ္ ပါ၀င္ ေနသင့္ တာပါ။ လူမူ အေဆာက္အဦ တခု နဲ႕ ေခတ္တေခတ္ကို ပံုေဖာ္နိုင္ခဲ့တဲ့..(အဲဒီေခတ္ကဆို) ..ကိုလိုနီ အေနာက္တိုင္း ပညာတတ္ လူတန္းစား ေတြဟာ အိႏၵိယမွာေတာ့ ကံအားေလ်ာ္စြာ..နိုင္ငံေရး လွဳပ္ရွားမူေတြ နဲ႕ ထပ္တူ က် ခဲ့ ျပီး.. အမ်ားအျပားလဲ ရွိခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုတယ္။ ဗမာျပည္ မွာေတာ့.. အိႏၵိယမွာလို အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္ လာတာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ..ဖရိုဖရဲ ကြဲျပားေနခဲ့တယ္ လို႕ .. ယွဥ္တြဲ သံုးသပ္ထားပါတယ္။ အရင္ စာတမ္းမွာ သံုးသပ္ထားသလို ဇာတိမာန္နဲ႕ယွဥ္တဲ့ လွဳပ္ရွားမူေတြ..ေတာ္လွန္ေရး အသြင္အျပင္ေတြဟာ.. လက္ေတြ႕က်ေသာ္လည္းပဲ..
(vision ) ေရရွည္အျမင္ ပိုင္းမွာ အားနည္းခဲ့တဲ့ အတြက္.. ေရရွည္ မတည္တံ့ နိုင္ ခဲ့တာ လို႕..ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို တည့္မဲ့ တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မူ ကင္းမဲ့ေနတဲ့ အျဖစ္ကို သတိျပဳမိလာတဲ့.. ၁၉၃၀ ကာလ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္တစု ကပဲ.. ဇာတိမာန္ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ ဓါတ္ ကို ..ေခာတ္ပညာေရး အေျခခံ နဲ႕ ေပါင္းစပ္ေပးနိုင္ ခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုပါတယ္။

( မွားယြင္းမူ အနဲငယ္ ရွိသည့္အတြက္.. အစိမ္းေရာင္စားသား မ်ားမွာ ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္)

အဲဒီ အခ်ိန္က.. အိႏၵိယမွာ ( Renaissances era) `ျပန္လည္ နိုးၾကားလာတဲ့ကာလ´ ရဲ႕ လွိဳင္းက.. ဗမာလူငယ္ ပညာတတ္ေတြၾကားထဲ ကို အမ်ားၾကီး ရိုက္ခတ္လာပါတယ္။ တျပိဳင္ထဲ လို မွာပဲ.. ကမၻာတလႊားမွာ ေခတ္စားလာတဲ့.. လက္၀ဲ စာေပ ေတြကလည္း.. ဦးၾကီ ဖာနီဗယ္ရဲ႕ Book Club ကေန တဆင့္.. အလံုးအရင္း နဲ႕ ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ တယ္။ အရမ္းကို နိုးၾကား တက္ၾကြေန ၾက ျပီး .. စာေပ အယူ၀ါဒ ေတြ ငတ္မြတ္ဆာေလာင္ ေနတဲ့..ဗမာလူငယ္ ေတြ အတြက္.. ေရငတ္တုန္း ေရတြင္းထဲ ျပဳတ္က် သလို ျဖစ္ခဲ့ ၾကတယ္။ ေဒၚစု ကေတာ့.. သူတို႕ေတြ အငမ္းမရ ျမိဳခ် ခဲ့တာ ေၾကာင့္ ..အယူ၀ါဒ အစာမေၾက ေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ ပံု ရ တယ္လို႕ ေရးထားပါတယ္။

As they were also searching eagerly, perhaps unconsciously, for radical ideas, there was a tendency to swallow much of the whole socialist theory without digesting it properly.

အဲဒီ အခ်ိန္ေတြတုန္းက..ဆင္းရဲမြဲေတမူ သိပ္အဆိုး၀ါးၾကီး မရွိလွတဲ့.. ဇာတ္ျမင့္-နိမ့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမူ လဲ မရွိလွတဲ့.. ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံ နဲ႕ တန္ဖိုးေတြ အသားက် ေနတဲ့..ဗမာ့လူမူ အဖြ႕ဲအစည္းအတြက္.. ဆိုရွယ္လစ္ ၀ါဒ ဟာ.. အခ်ိန္အခါ နဲ႕ အေျခအေနအရ..သင့္ေတာ္ တဲ့ ေရြးခ်ယ္မူ မဟုတ္ခဲ့ ဘူးလို႕.. ဆိုထားပါတယ္။

In fact, Burmese society with its Buddhist values, lack of extreme poverty and freedom from class exploitation was not a natural candidate for Marxist socialist ideology.

တကယ္က..အဲဒီ အခ်ိန္က..လွဳပ္ရွားမူ ေတြ ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေနရာကို ေရာက္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ တစုဟာ.. စက္ရံုတရုံက တလိုင္းထဲ ထုပ္ လိုက္တဲ့..ကားအသစ္ကေလးေတြလိုပဲ...ဒီပညာေရးစနစ္ တခုထဲကပဲ.. ဒီစာေပ..ဒီအေျခခံ ေတြနဲ႕.. ။ ေနာက္ျပီး.. တေျမထဲမွာ တမိုးထဲ ..တျခံထဲက..ပြင့္လိုက္တဲ့ ပန္းကေလးေတြလိုပဲ.. ဒီမ်ိဳးေစ့..ဒီအရြယ္..ဒီ အေသြးအေရာင္..ေတြ နဲ႕..တကယ့္ လက္ေရြးစင္ အုပ္စု ေလးတခုပါ။ ေဒၚစုကေတာ့.. မွိဳင္းရဲ႕ ဇာတိမာန္ေတြ ကိန္းေအာင္းရင္း..ေခတ္စမ္း စာေပ ရ႕ဲ လွပ ခန္႕ညားမူေတြ ထပ္ဆင့္ သြန္း ေလာင္းထားခံရ တဲ့..လူငယ္ေတြ လို႕ ဆိုျပန္တယ္။

the generation of the 1930s had grown up reading Burmese books, newspapers and magazines. They were as familiar with the anachronistic flavour of Hmaing's language as with the spare elegance of Khitsan.

နံမယ္ေတြ အားျဖင့္- ေအာင္ဆန္း ( ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) စိုး ( သခင္စိုး) နု ( ဦးနု) ..သန္းထြန္း ( သခင္ သန္းထြန္း) နဲ႕ သိန္းေဖျမင့္ တို႕ကို ဆြဲထုပ္ ျပထား ပါတယ္။

စိုး ကေတာ့- ကြနျ္မဴနစ္၀ါဒ ကို ဗမာမူ ျပဳျပီး ဗုဒၶစာေပနဲ႕ ဖလွယ္ျပန္ယူ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ သူ။ နူ - ကေတာ့.. ဗုဒၶဘာသာ အလြန္အကၽြံ သက္၀င္ ကိုးကြယ္သူ ျဖစ္တဲ့ အေလ်ာက္..ကြန္ျမဴနစ္ ၀ါဒ နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ဘယ္လိုမွ တြဲစပ္လို႕ မရဘူးလို႕..ေတာက္ေလွ်ာက္ ေျပာဆို သက္ေသ ျပခဲ့ သူ။ သူတို႕အားလံုးဟာ..လက္၀ဲ ၀ါဒ ကို အနဲ နဲ႕ အမ်ား ေလးစား နာခံ ၾကသူ ေတြ ျဖစ္တဲ့ အတိုင္း.. ေအာင္ဆန္း..သန္းထြန္း နဲ႕ သိန္းေဖျမင့္ တို႕ကလည္း.. လြတ္လပ္လာမဲ့ ဗမာျပည္ အတြက္.. ဗမာ့ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓါတ္ အေျခခံ နဲ႕ ကိုက္ညီမဲ့.. အယူ၀ါဒ တခုကို ရွာေဖြ ေနခဲ့ ၾကတယ္ လို႕ ဆိုတယ္။

သိန္းေဖျမင့္ကို ေတာ့.. စာေပဖန္တီးမူ အတတ္မွာ.. ပါရမီထူးသူ အျဖစ္ ပံုေဖာ္ထားျပီး သူ႕ရဲ႕ နံမယ္ေက်ာ္

`သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသား´ ထဲက..သူ႕ စိတ္ေစတနာ တခုကို ေကာက္နုတ္ျပ ထားပါတယ္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္ မွိဳင္း ရဲ႕ ဗမာ့ ေရွးစာေပေတြကို ေလ့လာ လိုက္စားသင့္သလို..အဂၤလိပ္ ဘာသာ စာအုပ္ေကာင္းေတြကိုလည္း.. ဖတ္ရွဳၾကဖို႕-- ဆိုတာ မ်ိဳးပါ။

အဲဒီ အထဲက..နူ ..စိုး ..နဲ႕ သန္းထြန္းတို႕ စတည္ေထာင္ခဲ့ၾကတဲ့..နဂါးနီ စာအုပ္ အသင္းၾကီး အေၾကာင္း ကိုလည္း.. စိတ္၀င္စား ခ်ီးက်ဴး ဖြယ္ရာ ဖတ္ရွဳ လိုက္ရပါေသးတယ္။ ဒါဟာ လည္း ဦးၾကီးဖာနီဗယ္ ရဲ႕ စာအုပ္ အသင္း ဆီက..ရလာတဲ့.. အားက် အတုယူ မူ တခု ျဖစ္ေနမွာပါ။ အဲဒီ နဂါးနီ စာအုပ္အသင္းၾကီးကေန စာအုပ္ေပါင္း ၁၀၁ အုပ္ကို ၾကီးၾကပ္ ထုပ္ေ၀ ခဲ့ျပီး.. အဲဒီ စာအုပ္ေတြ ဟာ..လြတ္လပ္ေရးရျပီးစ ဗမာနိုင္ငံၾကီး ကို အမ်ားၾကီး ပံုေဖာ္ခဲ့ လိမ့္ မယ္လို႕လည္း ယူဆ မိပါတယ္။

အယူ၀ါဒ နဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို တံခါးဖြင့္ထားတဲ့.. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါအ၀င္ လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္ တခ်ိဳ႕ကေတာ့..ေနာက္ပိုင္းမွာ.. အစြန္း ေရာက္ လာနိုင္တဲ့ ဗမာလူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ ( racial chauvinism) ရဲ႕ အႏၱရယ္ ၾကီးပံုကို ျပန္လွန္ သံုးသပ္မိၾကျပီး.. အရွိန္ေလွ်ာ့ဖို႕ ၾကိဳးစား ခဲ့ၾက ပါေသး တယ္။ သူတို႕ေတြ အပါအ၀င္ တတိုင္းျပည္လံုး ရဲ႕ ေသြးေတြကို ဆူပြက္ ေစခဲ့တဲ့..တို႕ဗမာ အစည္းအရံုးၾကီးရဲ႕ ဟစ္ေၾကြးသံ ျဖစ္တဲ့..

`ဗမာစာသည္ တို႕စာ..ဗမာစကားသည္ တို႕စကား..´ ဆိုတာကို လည္း စာတမ္းမွာ အျပဳသေဘာ.. ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ.. လူမ်ိဳးစု အေရးေတြကို အရွည္ျမင္လာ ၾကျပီး.. ` ဗမာလူမ်ိဳး´ အတြက္တင္ မဟုတ္ပဲ..`ဗမာျပည္မွာ ေနထိုင္ေသာ လူအားလံုး အတြက္´ ဆိုတဲ့ အယူအဆ ကို အတိုင္းအတာတခု အထိ ျပန္ ထူေထာင္ လာနိုင္ေပမဲ့.. ဗမာစာ ( စကား) က ေတာ့..တခုတည္းေသာ အဓိက ဘာသာအျဖစ္ တည္ရွိလာ ခဲ့တာ.. အခုတိုင္ပါပဲ။

အဲဒီ ေနရာမွာ.. အေကာင္း- အဆိုး ဆုိတာထက္.. သံုးသပ္ ျပထားတဲ့ တခ်က္က.. ဗမာျပည္လိုပဲ..လူမ်ိဳးစု ဘာသာစကားေတြ ကြဲျပားလွ တဲ့ အိႏၵိယ မွာေတာ့.. အဂၤလိပ္စာကို ရံုးသံုး ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ( ျဖစ္ေနျခင္း) ဟာ.. ညီညြတ္မူ အတြက္ အားသာခ်က္ တခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္ .. တဲ့။

ဒါ အမွန္ပါပဲ။
တိုင္းရင္းသား သူငယ္ခ်င္း တေယာက္က.. ေျပာျပ ဖူးတယ္။ ..သူ ဆယ္တန္းမွာ.. ျမန္မာစာကို အေၾကာက္ဆံုးပဲတဲ့..။ စာစီစာကံုး ေျဖဖို႕ သိပ္ကို ခက္ခဲ ခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ ဘံု ဘာသာစကား တခုကို သင္ယူရျခင္းမို႕ မထူးဆန္းလွတဲ့ ..ယိုးမယ္ဖြဲ႕စရာ ကိစၥ မဟုတ္ ေပမဲ့..သူတို႕ေတြ ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာေတာ့..ဗမာ ဆိုတာ..ရြံ႕မုန္းၾကီး ျဖစ္ေနခဲ့ မွာ ပါပဲ။

စာတမ္းရဲ႕ ေနာက္ဆံုး နိဂံုးမွာ.. အိႏၵိယ နဲ႕ ဗမာ ကို အတိုခ်ဳပ္ ျပီး ..ႏွိွဳင္းယွဥ္ သံုးသပ္ထားပါတယ္။ အဲဒီလို ဘာသာ စကား ကြဲျပားမူ ျပသာနာ ကို.. အိႏၵိယက..အဂၤလိပ္စာ ၾကားခံ သံုးရင္း ေျဖရွင္း နိုင္ခဲ့သလို.. သူတို႕ရဲ႕ ရိုးရာ အစဥ္အလာ ဇာတ္ျမင့္ ဦးစားေပးတဲ့ ယဥ္ေက်းမူ ေၾကာင့္.. လူမူ ဆက္ဆံေရး ရွဳေထာင့္ သက္သက္ က ၾကည့္ရင္.. အဂၤလိပ္ေတြရဲ႕ ဦးေဆာင္ အုပ္ခ်ဳပ္မူ နဲ႕..အလြမ္းသင့္ ခဲ့တယ္ လို႕-- ဆိုပါတယ္။ တျပိဳင္တည္းမွာပဲ.. အထက္တန္းစား လက္ခံတဲ့ အယူအဆ ( Elitism ) ကလည္း လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ရွိေန ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမူ ေခါင္းေဆာင္ ေတြ ဟာလည္း..အဲဒီ လူတန္းစား ထဲ ကပဲ..ေပၚထြက္ ခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။

အဲဒီ အခ်ိန္မွာ..ဗမာ ျပည္မွာေတာ့.. သာတူညီမွ် စနစ္ ( Egalitarian ) ေၾကာင့္..လူတန္းစား တိုက္ပြဲ ေတြ ျပင္းထန္ ခဲ့တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့လည္း.. အဲဒီလို လူ႕မလိုင္ ေခတ္ပညာတတ္ လူတန္းစား ေတြက.. အစပိုင္းကာလေတြမွာ.. ေအာက္ေျခလြတ္ျပီး..ဗမာ့ေရွးထံုး စဥ္လာ စာေပ ေတြကို မ်က္ကြယ္ ျပဳ ခဲ့တာေၾကာင့္.. အထက္တန္းစား မုန္းတီးေရး စိတ္ဓါတ္က...ပိုလို႕ ျပင္းထန္ ေစျပီး..အခ်င္းခ်င္း ေ၀းကြာ ခဲ့ ၾက ရတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းေခတ္.. ၁၉၃၀ ကာလ- လူငယ္ေခါင္းေဆာင္တစု ရဲ႕ အသိ အင္အားနဲ႕ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ဖို႕ ၾကိဳးစား ခဲ့ၾက ေပမဲ့.. တကယ့္ တကယ္ မွာေတာ့..လူတန္းစား စိတ္ဓါတ္ အေျခခံ က.. လူပီသ တဲ့ လူေတြ ၾကားထဲမွာ..သိသိသာသာ တမ်ိဳး ..မသိမသာ တနည္း.. ရွိေန ခဲ့ ေတာ့ တာ ပါ ပဲ။

အဲဒါေတြ အားလံုးရဲ႕ ရလဒ္ဆိုး ကို.. ယထ်ဘူတ က်က် သံုးသပ္ထား တာကေတာ့.. အိႏိၵယမွာ..အဲဒီလို.. လူတန္းစား ကြာဟ ခ်က္ကို လက္ခံ ထားခဲ့တာေၾကာင့္.. အဲဒီ အဟ ၾကီးက..အိုင္းအနာၾကီးလို.. က်ယ္သထက္ က်ယ္- က်ယ္လာျပီး.. (သူတို႕ အေခၚ) Renaissance အယူအဆ ေတြ နဲ႕ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲ မူ ေတြ ကို ေရရွည္ ထိန္းမထား နိုင္ ခဲ့ ေတာ့ ဘူး ။ ဗမာျပည္မွာ လည္း.. Elite ဆိုတဲ့..ေခတ္ပညာတတ္..ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးကို ျပည့္ျပည့္၀၀ အသံုးမခ် နိုင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္.. ေအာင္ျမင္ သင့္ သေလာက္ မေအာင္ျမင္ပဲ..ျဖစ္ခဲ့ ရတယ္ - လို႕..အဆံုးသပ္ ထားပါတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့.. ဗမာ့လူမူ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးဟာ.. ယေန႕ထက္တိုင္..သူနဲ႕ တန္ တဲ့ ေရႊဖိနပ္ တရံ မရနိုင္ေသးတဲ့ စင္ဒရဲလား မင္းသမီးေလး လို.. ညီအမ ေတြျဖစ္တဲ့ အိမ္နီးခ်င္း နိုင္ငံေတြ ၾကားထဲမွာ.. ၀မ္းနည္း အားငယ္ စရာ ေတြနဲ႕ ျပည့္ ႏွက္ ေနတာပါ ပဲ ... ဆိုတဲ့.. အေနာက္တိုင္း ပညာရွင္ တခ်ိဳ႕ရဲ႕ တင္စားခ်က္ ကေလးကို ..ထပ္ျပီး ကိုးကား ရင္း.. အဆံုးသတ္ ..သက္ျပင္း ခ်လိုက္ မိ ပါေတာ့တယ္။

Ref: Intellectural Life in Burma and Indaia under Colonialism, Freedom from Fear by Aung San Suu Kyi

photo source: Perfect Hostage ( A life of Aung San Suu Kyi, by Justin Wintle)

ဆက္စပ္ဖတ္ရန္- ဗမာ့စာေပ နဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္

◦

ဗမာ့ပညာတတ္မ်ား ႏွင့္ စင္ဒရဲလားအတြက္ ဖိနပ္တဖက္