ဗမာပညာတတ္မ်ား နဲ႕ စင္ဒရဲလားအတြက္ဖိနပ္တဖက္

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ အေၾကာင္းေရးခဲ့တဲ့ စာေတြထဲက လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ နွစ္ ေလာက္က ေရးခဲ့တဲ့ ရီဗ်ဳးေဆာင္းပါးေလး တပုဒ္ပါ။ လက္ရွိ နိုုင္ငံေရး သံုုးသပ္ခ်က္ေတြ အရွိန္အေစာ္အေညွာ္ ေတြ ကိုု ေရွာင္ျပီး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ေမြးေန႕ ျဖစ္တဲ့ ၁၉  ဇြန္ ၂၀၁၃ Eleven Daily Newspaper မွာ ျပန္လည္တည္းျဖတ္ အသံုုးျပဳထားပါတယ္။

++++++++

တကယ္ေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးေလးဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ရဲ႕  Freedom from Fear စာေပါင္းခ်ဳပ္ထဲက ေဒၚစုု ကိုုယ္တိုုင္ ေရးခဲ့တဲ့ Intellectual Life in Burma and India under Colonialism ဆိုုတဲ့ စာတမ္းအေပၚ၊  ဖတ္မိသမ ွ်နဲ႕ ေတြးေတာ နားလည္မိသမ ွ် ကိုု ေ၀မ ွ် ဆင္ျခင္ထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီစာတမ္းေလး ရဲ႕ မူရင္း ဇစ္ျမစ္က ဆင္းမလား မွာ ရွိတဲ့ Indian Institute of Advanced Study အတြက္ ေရးသားတင္သြင္း ခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ တေယာက္ ျမန္မာျပည္ကိုု ျပန္လာခဲ့ျပီး ခ်ိန္ ၁၉ ၉ ၀ ခုုနွစ္ မွာ မွ ပထမဆံုုး အၾကိမ္ ပံုုနွိပ္ ေဖာ္ျပ ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။

ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္အဲရစ္ ေရးတဲ့ အမွာစာမွာေတာ့  ဒီစာတမ္းဟာ သူမ ေရးခဲ့သမွ် သုေတသန စာတမ္းေတြထဲမွာ ၊ အထူးျခား အေျပာင္ေျမာက္ဆံုးျဖစ္ျပီး၊ ျမန္မာ့သမိုင္းနဲ႕ ပတ္သတ္တဲ့ အေျခခံသစ္ တခုကို ေဖာ္ထုပ္ထား ျခင္း ျဖစ္တယ္ ဆိုုတဲ့ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ သံုုးသပ္ခ်က္ တခ်ိဳ႕ကိုု  ထဲ့သြင္း ကိုုးကား ထားခဲ့တယ္။

ဗမာျပည္သားေတြရဲ႕ လူမူေရး ဘာသာေရး နိုင္ငံေရး အျမင္ေတြကိုု အေျခခံျပီး၊  မိရိုးဖလာ ဘုုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရးစနစ္ကေန၊ ေခတ္ပညာတတ္ အလႊာေတြ ေပၚထြန္းလာပံု အဆင့္ဆင့္ကိုု ၊ ဟိုး ေရွးဘုရင္ေခတ္ေတြက စလို႕  လြတ္လပ္ေရး ရကာစ အခ်ိန္ထိ ၊ အကိုးအကားေပါင္းမ်ားစြာ နဲ႕  ေလ့လာ သံုုးသပ္ ထားခဲ့တဲ့ စာတမ္း တေစာင္ပါ။

ဗမာျပည္ မွာ၊ ကိုလိုနီ လက္ေအာက္ အရင္ဆံုးက်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေအာက္ျပည္သား မြန္ ၊ ကရင္ နဲ႕ ကမ္းရိုးတမ္းသား ရခိုင္လူမ်ိဳးစု ေတြကေန စျပီးမွ ၊ပညာတတ္လူတန္းစားေတြ ထြန္းကားလာခဲ့ၾကတယ္။  အဲဒီမွာ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ ဘဂၤလားနယ္ နဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြက အမ်ားဆံုး နဲ႕ အရင္ဆံုး ပညာတတ္ၾကျပီး ၊ ယဥ္ေက်းမူ အေစာဆံုး ထြန္းကားခဲ့တဲ့ ၊ မြန္လူမ်ိဳးေတြ ေတာင္ ဒီေလာက္ မမ်ားခဲ့ဘူး လို႕ ဆိုတယ္ ။ ကရင္အုပ္စုကေတာ့ ၊ အေနာက္နိုင္ငံ သာသနာျပဳေတြနဲ႕ ပတ္သတ္ဆက္စပ္ျပီး ၊ မစ္ရွင္ေက်ာင္းေတြက အစျပဳခဲ့တယ္ လို႕ ဆိုတယ္။

အဲဒီ အေျခခံယူဆခ်က္ကိုု ထပ္ခ်ဲ႕ ၾကည့္ျပန္ေတာ့ ၊ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြမွာက ၊ ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာတဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ မ်ိဳးရိုး မိသားစုေတြသာ ၊ အဲဒီလိုု ေခတ္ပညာေတြ သင္ ၾကားနိုင္ခဲ့ၾကေပမဲ့ ၊ ကရင္ နဲ႕ မြန္ လူမ်ိဳးေတြမွာ ၾကေတာ့ ၊ မစ္ရွင္ သာသနာျပဳ ေတြက၊  ၾကည့္ရွဳ ေစာင္မတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ ဟိုး ေအာက္ေျခလူတန္းစား လယ္သမား ေတြအထိ သက္ေရာက္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာ- ေဒါက္တာ စံစီဖိုးလို မ်ိဳး..ေစာစံဖိုးသင္ တို႕လိုမ်ိဳး။ ေစာဘဦးၾကီးကေတာ့..ေျမရွင္သား လို႕ ဖတ္ဖူးသည္။ YMCA ကို နမူနာယူ ျပီး Christian ေနရာမွာ Buddhist ကို အစားထိုး ဖြ႕ဲစည္း ခဲ့တဲ့ YMBA အသင္းၾကီးကို တည္ေထာင္သူ ဦးေမေအာင္ ဆိုုရင္ ၊  အေစာပိုင္း ပညာတတ္ ရခိုင္ၾကီးေပါ့ ။ မွန္းဆၾကည့္ရတာေတာ့  အဲဒီ ၂၀ရာစု အေစာပိုုင္း ႏွစ္ေတြက ဗုဒၶဘာသာ အစဥ္အလာ ျပင္းထန္တဲ့ ရခိုင္ပညာတတ္ေတြ နဲ႕ ခရစ္ယာန္ဘာသာ သက္၀င္တဲ့ ကရင္ နဲ႕ မြန္ အုုပ္စုုေတြၾကားမွာ ၊ အျပိဳင္အဆိုင္ေလးေတြ ရွိခဲ့ပံု ေပၚပါတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ဗမာျပည္အထက္ပိုင္းက ၊ ဘုရင္စနစ္ကို သံေယာဇဥ္ ရွိတဲ့ သခင္ကိုုယ္ေတာ္မွိဳင္း တိုု႕လိုု ေရွးပညာရွိၾကီးေတြ ကလည္း ေနာက္ထပ္ အုပ္စုတစု ျဖစ္ေနပံုပါ။ ဒီ့ထက္မက ကြဲျပားေနအံုးမဲ့ ပညာတတ္ အုပ္စုေတြလည္း ရွိေနဦးမလားပဲ။

တကယ္ေတာ့ ပညာတတ္လူတန္းစား ဆိုုတာဟာ တိုင္းျပည္တခုရဲ႕  အေတြးအေခၚပိုင္း  နည္းနာနိသယ်ပိုင္း မဟာဗ်ဴဟာပိုင္း ကစလို႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမူတခု (သိုု႕) ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ အေတာ္ၾကီးမားတဲ့ အတိုင္းအတာ တခုထိ အေရးပါ- ပါတယ္။ ပိုအေရးၾကီးတာက အဲဒီ လူတန္းစားက အလႊာတခု သီးသန္႕ ျဖစ္မေနသင့္ပဲ အစိတ္အပိုင္းတခု အျဖစ္ ပါ၀င္ ေနသင့္ တာပါ။

လူမူအေဆာက္အဦတခု နဲ႕ ေခတ္တေခတ္ကို ပံုေဖာ္နိုင္ခဲ့တဲ့ (အဲဒီေခတ္ကဆို) ကိုလိုနီ အေနာက္တိုင္းပညာတတ္ လူတန္းစားေတြဟာ၊ အိႏၵိယမွာေတာ့ ၊ ကံအားေလ်ာ္စြာ နိုင္ငံေရး လွဳပ္ရွားမူေတြနဲ႕ ထပ္တူက်ခဲ့ျပီး ၊ အေရအတြက္ အားျဖင့္လည္း မ်ားျပားခဲ့တယ္လို႕ ဆိုတယ္။ ဗမာျပည္မွာကေတာ့ ၊ အိႏၵိယမွာလို မဟုတ္ပဲ၊ ဖရိုဖရဲ ကြဲျပားေနခဲ့တယ္လို႕၊  ယွဥ္တြဲသံုးသပ္ထားတယ္။ ဇာတိမာန္နဲ႕ ယွဥ္တဲ့ လွဳပ္ရွားမူေတြ ေတာ္လွန္ေရး အသြင္အျပင္ေတြဟာ ၊ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္း ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲ နိုုင္ေပမဲ့၊ အေမ ွ်ာ္အျမင္(vision) ပိုင္းမွာ အားနည္းခဲ့တဲ့ အတြက္ ၊  ေရရွည္ မတည္တံ့ နိုင္ ခဲ့တာ လို႕လည္း ေထာက္ျပထားတယ္။ တည့္မတ္တဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ နဲ႕ မွန္ကန္တဲ့ ဦးေဆာင္မူ ကင္းမဲ့ေနတဲ့ အျဖစ္ကို သတိျပဳမိလာတဲ့၊  ၁၉၃၀ ကာလ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္တစု က ၊ နိုုးၾကားေနျပီးသား ဇာတိမာန္ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓါတ္ကို ၊ ေခတ္ပညာေရး အေျခခံ နဲ႕  ေပါင္းစပ္ေပးနိုင္ခဲ့တယ္ လို႕  ဆိုပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္က ၊ အိႏၵိယရဲ႕  ညဏ္သစ္ေပၚခ်ိန္ ( Renaissance era ) လွိဳင္းကလည္း ၊ ဗမာလူငယ္ ပညာတတ္ေတြၾကားထဲမွာ အမ်ားၾကီး ရိုက္ခတ္လာတယ္။ တျပိဳင္တည္းလိုမွာပဲ ၊ ကမၻာတလႊားမွာ ေခတ္စားလာတဲ့  လက္၀ဲစာေပ ေတြ ကလည္း ဦးၾကီး ဖာနီဗယ္ရဲ႕ Book Club ကေန တဆင့္၊  အလံုးအရင္း နဲ႕ ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ တယ္။ အရမ္းကို နိုးၾကားတက္ၾကြ ေနၾကျပီး  စာေပအယူ၀ါဒေတြ  ငတ္မြတ္ဆာေလာင္ ေနတဲ့ ဗမာလူငယ္ေတြဟာ၊  ေရငတ္တုန္း ေရတြင္းထဲ ျပဳတ္က်သလိုမ်ိဳး ၊ ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာ မေနနိုုင္ၾကေတာ့ပဲ၊ ဆိုုရွယ္လစ္ အယူအဆေတြကိုု အငမ္းမရ သီအိုုရီလိုုက္ ၀ါးျမိဳ မိခဲ့ၾက လိမ့္မယ္ လိုု႕ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္က မွန္းဆ ထားပါတယ္။

အဲဒီ အခ်ိန္ေတြတုန္းက ၊ ဆင္းရဲမြဲေတမူ သိပ္အဆိုး၀ါးၾကီး မရွိလွသလိုု ၊ ဇာတ္အနိမ့္ အျမင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမူလည္း မရွိလွတဲ့ ၊ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံတန္ဖိုးေတြနဲ႕ အသားက် ေနတဲ့ ဗမာ့ လူမူအဖြ႕ဲအစည္းဟာ၊ မာ့ခ္ဇ္ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒၾကီး နဲ႕ အလိုုအေလ်ာက္ ေပါင္းစပ္ပတ္သတ္သြားစရာ အေၾကာင္းလည္း ရွိမေနခဲ့ဖူး လိုု႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္က ယူဆခဲ့တယ္။

တကယ္ေတာ့၊ အဲဒီအခ်ိန္က လွဳပ္ရွားမူေတြရဲ႕  ေခါင္းေဆာင္ေနရာကို ေရာက္ေနၾကတဲ့ လူငယ္တစုဟာ၊ စက္ရံုတရုံကေန တလိုုင္းတည္း တအုုပ္စုုတည္း ထုတ္လုုပ္ လိုက္တဲ့ ကားအသစ္ကေလးေတြလို ၊ ပညာေရးစနစ္ တခုထဲကပဲ ၊ ဒီစာေပ ဒီအေျခခံ ေတြနဲ႕ ။ တေျမထဲမွာ တမိုးထဲ တျခံထဲက ပြင့္လိုက္တဲ့ ပန္းကေလးေတြလို  ဒီမ်ိဳးေစ့ ဒီအရြယ္ ဒီအေသြးအေရာင္ေတြနဲ႕ တကယ့္ လက္ေရြးစင္ အုပ္စုေလး တခုပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ကေတာ့ ၊ မွိဳင္းရဲ႕ ဇာတိမာန္ေတြ ကိန္းေအာင္းရင္း ၊ ေခတ္စမ္း စာေပ ရ႕ဲ လွပ ခန္႕ညားမူေတြ ထပ္ဆင့္ သြန္းေလာင္းထားခံရတဲ့ လူငယ္ေတြ လို႕ လည္း အနုုပညာ စာေပ ရွဳေထာင့္ကေန ေစာင္းငဲ့ၾကည့္ထားျပန္ပါေသးတယ္။ နာမည္ေတြ အားျဖင့္ ၊ ေအာင္ဆန္း ( ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) စိုး ( သခင္စိုး) နု ( ဦးနု) သန္းထြန္း ( သခင္ သန္းထြန္း) နဲ႕  သိန္းေဖျမင့္ တို႕ကို ဆြဲထုပ္ ျပထား ပါတယ္။

“စိုး” ကေတာ့ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ ကို ဗမာမူ ျပဳျပီး၊  ဗုဒၶစာေပနဲ႕ ဖလွယ္ ျပန္ယူ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ သူ။ “နုု” ကေတာ့၊  ဗုဒၶဘာသာ အလြန္အကၽြံ သက္၀င္ကိုးကြယ္သူ ျဖစ္တဲ့ အေလ်ာက္ ၊ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘယ္လိုမွ တြဲစပ္လို႕ မရဘူးလို႕ ၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေျပာဆို သက္ေသျပခဲ့တဲ့သူ။ သူတို႕ အားလံုးဟာ လက္၀ဲ၀ါဒကို အနည္း နဲ႕ အမ်ား ေလးစား နာခံ ၾကသူေတြ ျဖစ္တဲ့အတိုင္း ၊ ေအာင္ဆန္း သန္းထြန္း နဲ႕ သိန္းေဖျမင့္ တို႕ကလည္း လြတ္လပ္လာမဲ့ ဗမာျပည္အတြက္ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓါတ္ အေျခခံ နဲ႕ ကိုက္ညီမဲ့ အယူ၀ါဒတခုကို ရွာေဖြ ေနခဲ့ ၾကတယ္ လို႕  ဆိုတယ္။ သိန္းေဖျမင့္ကို ေတာ့ ၊ စာေပဖန္တီးမူ အတတ္မွာ  ပါရမီထူးသူအျဖစ္ ပံုေဖာ္ထားျပီး သူ႕ရဲ႕ နံမယ္ေက်ာ္ `သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား´ ထဲက စိတ္ေစတနာတခု ကို ေကာက္နုတ္ျပ ထားပါတယ္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္းရဲ႕ ဗမာ့ ေရွးစာေပေတြကို ေလ့လာ လိုက္စားသင့္သလို  အဂၤလိပ္ဘာသာ စာအုပ္ေကာင္းေတြကိုလည္း ဖတ္ရွဳၾကဖို႕  ဆိုတာ မ်ိဳးပါ။

အဲဒီအထဲကမွ “နုု” “စိုး” နဲ႕ “သန္းထြန္း” တို႕ စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတဲ့ ၊ နဂါးနီ စာအုပ္အသင္းၾကီး အေၾကာင္းကိုလည္း စိတ္၀င္စား ခ်ီးက်ဴးဖြယ္ရာ ဖတ္ရွဳ လိုက္ရပါေသးတယ္။ ဒါဟာလည္း ဦးၾကီးဖာနီဗယ္ရဲ႕ စာအုပ္ အသင္း ဆီက ရလာတဲ့၊  အားက်အတုယူမူ တခု ျဖစ္ေနမွာပါ။ အဲဒီ နဂါးနီစာအုပ္အသင္းၾကီးကေန ၊စာအုပ္ေပါင္း (၁၀၁)အုပ္ကို ၾကီးၾကပ္ထုပ္ေ၀ခဲ့ျပီး၊ အဲဒီစာအုပ္ေတြဟာ ၊ လြတ္လပ္ေရးရျပီးစ ဗမာျပည္ၾကီးကို အမ်ားၾကီး ထုုဆစ္ပံုေဖာ္ခဲ့ လိမ့္မယ္လို႕လည္း ယူဆ မိပါတယ္။

အယူ၀ါဒ နဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို တံခါးဖြင့္ထားတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါအ၀င္ လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ဟာ၊  ေနာက္ပိုင္းမွာ အစြန္းေရာက္လာနိုင္တဲ့ ဗမာလူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ(racial chauvinism)ရဲ႕ အႏၱရယ္ၾကီးပံုကို ျပန္လွန္ သံုးသပ္မိၾကျပီး၊ အရွိန္ေလွ်ာ့ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ၾက ပါေသးတယ္။ သူတို႕ေတြ အပါအ၀င္ တတိုင္းျပည္လံုးရဲ႕ ေသြးေတြကို ဆူပြက္ေစခဲ့တဲ့  “တို႕ဗမာအစည္းအရံုးၾကီး” ရဲ႕ ဟစ္ေၾကြးသံ ျဖစ္တဲ့၊ `ဗမာစာသည္ တို႕စာ..ဗမာစကားသည္ တို႕စကား..´ ဆိုတာကိုလည္း စာတမ္းမွာ အျပဳသေဘာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ လူမ်ိဳးစု အေရးေတြကို အရွည္ျမင္လာၾကျပီး `ဗမာလူမ်ိဳး´ အတြက္တင္ မဟုတ္ပဲ `ဗမာျပည္မွာေနထိုင္ေသာ လူအားလံုး အတြက္´ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို အတိုင္းအတာ တခုအထိ ျပန္ထူေထာင္ လာနိုင္ေပမဲ့၊ ဗမာစာ(စကား) ကေတာ့ တခုတည္းေသာ အဓိကဘာသာအျဖစ္ တည္ရွိလာခဲ့တာ  အခုတိုင္ပါပဲ။

အဲဒီေနရာမွာ အေကာင္း-အဆိုး ဆုိတာထက္၊ ယထ်ဘူတက်က် သံုးသပ္ ျပထားတဲ့ အခ်က္တခ်က္က၊ ဗမာျပည္လိုပဲ လူမ်ိဳးစု ဘာသာစကားေတြ ကြဲျပားလွတဲ့ အိႏၵိယ မွာေတာ့ ၊ အဂၤလိပ္စာကို ရံုးသံုး ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း(ျဖစ္ေနျခင္း)ဟာ၊ ညီညြတ္မူအတြက္ အားသာခ်က္ တခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္  တဲ့။ အဲဒီလို ဘာသာစကား ကြဲျပားမူ ျပသာနာကို၊ အိႏၵိယက အဂၤလိပ္စာ ၾကားခံ သံုးရင္း ေျဖရွင္း နိုင္ခဲ့သလို၊ သူတို႕ရဲ႕ ရိုးရာအစဥ္အလာ ဇာတ္ျမင့္ ဦးစားေပးတဲ့ ယဥ္ေက်းမူ ေၾကာင့္၊ လူမူဆက္ဆံေရးရွဳေထာင့္ သက္သက္က ၾကည့္ရင္ အဂၤလိပ္ေတြရဲ႕  ဦးေဆာင္ အုပ္ခ်ဳပ္မူနဲ႕ အလြမ္းသင့္ ခဲ့တယ္ လို႕ သံုုးသပ္ထားတယ္။ တျပိဳင္တည္းမွာပဲ၊ အထက္တန္းစား လက္ခံတဲ့ အယူအဆ (Elitism)ကလည္း လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ရွိေန ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမူ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဟာလည္း ၊ အဲဒီ လူတန္းစား ထဲ ကပဲ ၊ ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္ ဆိုတာကိုလည္း ၊ ေထာက္ျပ ထားျပန္တယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗမာျပည္မွာေတာ့ သာတူညီမွ်စနစ္ (Egalitarian)ေၾကာင့္ ၊လူတန္းစား တိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္ခဲ့တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့လည္း၊ အဲဒီလို လူ႕မလိုင္ ေခတ္ပညာတတ္ လူတန္းစားေတြက ၊ အစပိုင္းကာလေတြမွာ ၊ ေအာက္ေျခလြတ္ျပီး ၊ဗမာ့ေရွးထံုး စဥ္လာစာေပေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့တာေၾကာင့္၊ အထက္တန္းစားမုန္းတီးေရး စိတ္ဓါတ္က ပိုလို႕ ျပင္းထန္လာျပီး ၊ အျခင္းျခင္း ေ၀းကြာခဲ့ၾကရတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေခတ္ ၁၉၃၀ကာလ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္တစုရဲ႕ ညဏ္အသိ စိတ္ခြန္္အားေတြနဲ႕ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကေပမဲ့၊  တကယ့္တကယ္မွာေတာ့ ၊ လူတန္းစားစိတ္ဓါတ္ အေျခခံက လူပီသတဲ့ လူေတြ ၾကားထဲမွာ ၊ သိသိသာသာ တမ်ိဳး  မသိမသာ တနည္း ရွိေနခဲ့ ေတာ့တာပါပဲ။

အဲဒါေတြအားလံုးရဲ႕ ရလဒ္ဆိုးကို၊ ပမာေဆာင္ျပီး အနွစ္ခ်ဳပ္ထားပံုုက၊ အိႏိၵယမွာ အဲဒီလို လူတန္းစား ကြာဟခ်က္ကို လက္ခံ ထားခဲ့တာေၾကာင့္၊ အဲဒီ“အဟ” ၾကီးက အိုင္းအနာၾကီးလို က်ယ္သထက္က်ယ္လာခဲ့ျပီး Renaissance အယူအဆေတြနဲ႕ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမူေတြကို ေရရွည္ ထိန္းမထားနိုင္ခဲ့ေတာ့ဘူး ။ ဗမာျပည္မွာလည္း (Elite)ဆိုတဲ့ ပညာတတ္လူတန္းစားတရပ္ရဲ႕ တန္ဖိုးကို ျပည့္ျပည့္၀၀ အသံုးမခ် နိုင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ ေအာင္ျမင္သင့္သေလာက္ မေအာင္ျမင္ပဲ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္ လိုု႕ စာတမ္းကိုု မ ွ်မ ွ်တတ အဆံုုးသပ္ထားခဲ့တယ္။

စူးရွ သေလာက္ နက္နဲ လွတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ရဲ႕ စာတမ္း ကိုု ၾကိဳးစားပမ္းစား ဖတ္ျပီးသြားတဲ့ အခါမွာ၊ ၁၉ ၃၀ ခုုနွစ္ကာလ ကိုုလိုုနီစနစ္ေအာက္က ဗမာျပည္ၾကီးရဲ႕  အေငြ႕အသက္ သမိုုင္းပံုုရိပ္ေတြက ၂၀၀၀ျပည့္လြန္ကာလ ဒီမိုုကေရစီကိုု သြားၾကမယ္ ဆိုုတဲ့ ဗမာျပည္ၾကီးရဲ႕ လူမူဘ၀ ေၾကးမံုုျပင္ေတြေပၚမွာလည္း တဖိတ္ဖိတ္လက္ေနတုုန္း အရိပ္ေတြက ဆက္စပ္ေနတုုန္း ပါပဲလား လိုု႕ ေတြးေနမိတယ္။ အေနာက္တိုုင္း ပညာရွင္တခ်ိဳ႕ တင္စား သံုုးနွံဳး ခဲ့သလိုု ၊ တကယ္ပဲ ဗမာ့လူမူ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးဟာ သူနဲ႕ တန္မဲ့ ေရႊဖိနပ္တရံ မရနိုင္ေသးတဲ့ စင္ဒရဲလား မင္းသမီးေလးလို ညီအမေတြ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံေတြ ၾကားထဲမွာ ၊ ၀မ္းနည္း အားငယ္စရာေတြနဲ႕  ျပည့္ႏွက္ ေနတုုန္းပဲလား.. ဆိုုတဲ့ သံသယကိုု ေတာ့၊  ေမ ွ်ာ္လင့္စိတ္တခုုနဲ႕  ေျခဖ်က္ၾကည့္ေနမိေတာ့တယ္။

ေကသြယ္

Ref: Intellectural Life in Burma and Indaia under Colonialism, Freedom from Fear by Aung San Suu Kyi

◦

ဗမာပညာတတ္မ်ား နဲ႕ စင္ဒရဲလားအတြက္ဖိနပ္တဖက္