တူ/တံစဥ္ လူထုု နဲ႕ တန္ဖိုုးနည္းဒီမုုိကေရစီ

“ခင္ဗ်ားတိုု႕က..ေျမွာက္ေပးတဲ့သူေတြ ရွိတာနဲ႕ ေတာင္စာတင္ ေျမာက္စာတင္ နဲ႕ .. တဲ့။

ခင္ဗ်ားတိုု႕ကိုု ေစတနာလည္း မရွိေတာ့ဘူး.. တဲ့။ ဒီလကုုန္မွာ အျပီးေရႊ႕ရမယ္...တဲ့။ ေအး..မေျပာင္းနိုုင္ဘူး..တရားရင္ဆိုုင္မယ္ ဆိုုရင္လည္း..ခင္ဗ်ားတိုု႕ မိသားစုုေရွ႕ေရးေတြ ေမ့သာ ထားလိုုက္ေတာ့..တဲ့။

က်မက..ဆရာရယ္..က်မတိုု႕မွာ...လာခဲ့တဲ့ေနရာဆိုုတာကလည္း..အေျခအျမစ္ေတြျပဳတ္ကုုန္ျပီ…..လိုု႕….ဆိုုေတာ့….”

အခက္အခဲ ဒုုကၡေတြကိုု အားကိုုးတၾကီး ရင္ဖြင့္တိုုင္ပင္ ေနရွာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးၾကီးရဲ႕ အသက္ကိုု ၾကိဳးစားျပီး ခန္႕မွန္းၾကည့္မိသည္။ ေနေလာင္ထားတဲ့ ပါးျပင္ေပၚမွာ သနပ္ခါးေတြ ဟိုုတကြက္ ဒီတကြက္ ။ နဂိုုတုုန္းက အစိမ္းေရာင္ အကြက္စိပ္ကေလးေတြ ျဖစ္ပံုုရခဲ့တဲ့ အေပၚ၀တ္ ဖ်င္အက်ီၤလက္ရွည္ေအာက္က ကိုုယ္ေနဟန္က ပါးလ်ပ္လ်ပ္ ရွိလွေပမဲ့  စကားေျပာဟန္က  ခ်က္က်လက္က် ရွိသည္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အခုုလာတဲ႕ အုုပ္စုုၾကီးထဲက  ေယာက်္ားသားေတြကိုုပါ ကိုုယ္စားျပဳျပီး ေျပာဆိုုေနျခင္း ျဖစ္ေပမည္။

အမေရ..အလုုပ္သမား ျပသာနာေလးေတြ နည္းနည္းေမးခ်င္တာရိွလိုု႕ပါ..လိုု႕ ဖုုန္းဆက္ေတာ့… အခုုလာခဲ့ ညီမေရ..အင္းစိန္ အုုတ္က်င္း ဂုုန္နီစက္ရံုုက အလုုပ္သမားေတြ ခဏေန လာၾကလိမ့္မယ္..လိုု႕ ဆိုုတာနဲ႕ ၊ တက္စီတစီးေပၚ တက္ျပီး ဒေရာေသာပါး ေရာက္လာခဲ့ရသည္။ အခုု ေရွ႕မွာ ျမင္ေနရတဲ့ အ၀တ္အစားေတြ ပိုုသီ ပတ္သီနဲ႕ ဆယ့္ငါးေယာက္ေလာက္ရွိမဲ့ အဲဒီလူစုုကေရာ ၊  အင္းစိန္ကေန သယၤန္းကၽြန္းထိ  ဘယ္လိုု လာၾကပါလိမ့္။  သူတိုု႕ အမ်ားစုုက ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚက လာတဲ့ နာဂစ္ ဒုုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ျပီး၊ အဲ့ဒီအခ်ိန္ေတြတုုန္းက အစိုုးရဂုုန္နီစက္ရံုုထဲမွာ ေနစရာ ေပးထားျပီး၊ အလုုပ္ခိုုင္းထားခဲ့ ၾကသည္ တဲ့။ အခုု ဒီစက္ရံုုၾကီးကိုု ပုုဂၢလိက - က ၀ယ္မယ္ ဆိုုေတာ့၊ သူတိုု႕ ေျပာသလိုု အေျခအျမစ္ေတြ ျပဳတ္ေနတဲ့ နာဂစ္ဒုုကၡသည္ အလုုပ္သမား နွစ္ရာေက်ာ္ ေလာက္ အတြက္၊ အနာဂါတ္က မေရရာ။ လမ္းစဥ္ပါတီ ေခတ္တုုန္းက  နိုုင္ငံတ၀ွမ္း တည္ေဆာက္ လုုပ္ကိုုင္ခဲ့ၾကတဲ့  စက္မူ၀န္ၾကီးဌါန ေအာက္က အရွံဳးေပၚေနတဲ့ စက္ရံုုေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာကိုု ပုုဂၢလိကေတြ လက္ထဲ ၊ လက္သိပ္ထုုိး ေပါေခ်ာင္ေကာင္း လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ေနတဲ့ အခ်ိန္အခါၾကီးမွာ၊ အခုု  အင္းစိန္က စက္ရံုုေလးမွာေရာ၊ ပိုုင္ရွင္ အသစ္က ၊ ဂုုန္နီအိတ္ ေတြ ဆက္ထုုတ္ေနအံုုးမွာတဲ့လား ။ 

၈၈ ရံုုးက အလုုပ္သမားအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အမ နဲ႕ အကိုု ကိုု ၾကည့္ရတာလည္း၊ သူတိုု႕ဆီကိုု အားကိုုးတၾကီး ေရာက္လာၾကတဲ့ မ်က္နွာ ညိဳညိဳအိုုအိုုေတြ ကိုု ၾကည့္ျပီး စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ေနပံုု။ ခင္ဗ်ားတိုု႕ ဆႏၵျပမယ္ဆိုုရင္လည္း ဘာျဖစ္လာနိုုင္မလဲ ဆိုုတာ ၾကိဳစဥ္းစားထားေပါ့ ..က်ေနာ္တိုု႕က ေလာေလာဆယ္ ၀န္းရံ ေပးတာေလာက္ပဲ လုုပ္ေပးနိုုင္တယ္ ..ဆိုုတဲ့ စကားလံုုးေတြ ေအာက္မွာ ၊ ေမ ွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့မူေတြက ပိုလိုု႕သာ  နက္ေမွာင္ေတာက္ေျပာင္ ေနေလသည္။

ၾကံဳသလိုုက်ပမ္း ခန္႕ထားတဲ့ အဲ့ဒီ အလုုပ္သမားေတြကိုု ထားအံုုး။ က်က်နန အလုုပ္ ခန္႕ထား တဲ့ စက္ရံုုအလုုပ္ရံုုေတြမွာေရာ၊ ေမ ွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ လင္းလက္ေန နိုုင္လိုု႕ လဲ။ အလုုပ္အာမခံခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ခိုုင္မာ ေနျပီမိုု႕ လဲ ။ ျပီးခဲ့တဲ့ အပတ္ကမွ ၊ ေထာင္ခ်ခံလိုုက္ရတဲ့ ေရႊျပည္သာ ေတာ္၀င္ သစ္အေခ်ာထည္စက္ရံုုက အလုုပ္သမား လူငယ္ တေယာက္ရဲ႕  “အစိုုးရက က်ေနာ္တိုု႕ အလုုပ္သမားေတြကိုု အကာအကြယ္မေပးတဲ့ အျပင္ အလုုပ္ရွင္ အၾကိဳက္လိုုက္ျပီး မတရားဖမ္းဆီးတာပဲ…” ဆိုုတဲ့ အခ်ဳပ္ကားေပၚ တက္ကာနီး အံၾကိတ္ေျပာသြားသံက၊ ေလထဲမွာ ပဲ့တင္ေနတုုန္း ။ သားသမီးေတြ လြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း လမ္းေပၚထြက္လာ ဆႏၵျပရတဲ့ အလုုပ္သမား မိဘေတြ ရဲ႕ မ်က္ရည္ေတြက ပါးျပင္ေတြေပၚမွာ ပူေႏြးေနတုုန္း ။

လိွဳင္သာယာ စက္မူဇုုန္အတြင္းက ၀ါးလံုုးတိုုင္ေထာင္ျပီး ပလက္စတစ္စေတြ ယာယီမိုုးထားတဲ့ ဆႏၵျပ သပိတ္စခန္းငယ္ေလး ေရွ႕မွာလည္း ၊ အလုုပ္သမားေတြ ဆႏၵ မျပည့္နိုုင္ၾကေသး။

“ ဒါေပမဲ့…နက္ဖန္ေတာ့ အလုုပ္သမားေတြ အလုုပ္ျပန္၀င္ေတာ့မယ္..ေတာင္းဆိုုတဲ့ အခ်က္ေတြထဲက က်န္တာေတြ လိုုက္ေလ်ာေပမဲ့  တရက္လုုပ္ခ (၇၀၀) မွာ၊  ရွားပါးစရိတ္ (၄၀၀) ထပ္တုုိးေပးဖိုု႕  ဆိုုတဲ့ အခ်က္ေတာ့ မရဘူးဗ်…” 

အလုုပ္သမားအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ လူတေယာက္ ရွင္းျပတဲ့ စကားလံုုးေတြထဲက ၊ (၇၀၀)ဆိုုတဲ့ဂဏန္းကိုု (၄၀၀)ဆိုုတဲ့ဂဏန္းနဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ေပါင္းၾကည့္လိုုက္ ျပန္နဳတ္ၾကည့္လိုုက္ လုုပ္ေနမိတယ္။ ရန္ကုုန္ျမိဳ႕ထဲကေန တနာရီ မရွိတရွိ ခရီးကိုု အသြားအျပန္ တက္စီကားခ (၆၀၀၀) ေပးျပီး လာခဲ့ရတဲ့ သူတေယာက္အတြက္ ၊ တေန႕ (၇၀၀) ဆိုုတဲ့ အေျခခံလုုပ္ခ နဲ႕ ဒီအလုုပ္သမားေတြ ဘယ္လိုု ရပ္တည္ေနထိုုင္ ေနၾကသလဲ ဆိုုတဲ့ ေမးခြန္းက ေခါင္းထဲမွာ တစီစီ ျမည္ေနသည္။

“လူမူဖူလံုုေရးကဒ္ ဆိုုတာကိုု ညီမေလးတိုု႕ အျပင္မွာ တခါမွလည္း မျမင္ဖူးဘူး…လစာ စာရြက္ေတြကိုုလည္း တရုုတ္လိုုပဲ ေရးထားတယ္.. ပိုုင္ရွင္ တရုုတ္လူမ်ိဳးက တိုုက္ရိုုက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေနေတာ့ ေျပာဆိုု ဆက္ဆံရတာ အဆင္မေျပဘူး.. ျမန္မာလူမ်ိဳး မန္ေနဂ်ာ ခန္႕ေပးပါ ဆိုုတာကိုု ၊ ျမန္မာေတြကိုု မယံုုဘူး လိုု႕ ေျပာတယ္.. ျမန္မာျပည္မွာ အက်ိဳးစီးပြား လာရွာျပီးေတာ့ ၊ ညီမေလးတိုု႕ ျမန္မာအလုုပ္သမားေတြကိုု ဒီလိုု ဆက္ဆံတာ ခံရတယ္…”

ေဒါနဲ႕ ေမာနဲ႕ သြက္လက္ခ်က္ခ်ာစြာ ေျပာျပေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္အလုုပ္သမေလးက၊ ရွိလွမွ  အသက္ ၂၀ ပင္ ျပည့္ပံုု မရေသး ။ တကၠသိုုလ္ေက်ာင္းသူေလး တေယာက္သာ ျဖစ္ဖိုု႕ေကာင္းတဲ့ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ မိန္းကေလးငယ္ကိုု ၾကည့္ရင္း ၊ နိုုင္ငံျခားရင္းနွီးျမဳပ္နွံမူေတြကိုု ဖိတ္ေခၚေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာ ၊ နိုုင္ငံသားလုုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕  အက်ိဳးစီးပြားကိုုလည္း  ကာကြယ္ခ်င္စိတ္ တ၀က္နဲ႕  မျပတ္မသား ျဖစ္ေနရွာတဲ့ ပညာတတ္ အစိုုးရမင္းေတြမွာ ၊ ကိုုယ့္နိုုင္ငံသား အလုုပ္သမားေတြကိုေရာ ၊ ကာကြယ္ခ်င္စိတ္ တစိတ္ေလာက္ ရွိရဲ႕လား လိုု႕ သံသယ ျဖစ္မိသည္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ စက္မူဇံုုေတြထဲက တရုုတ္လူမ်ိဳး အလုုပ္ရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတိုု႕ တရုုတ္နိုုင္ငံၾကီးထဲက Sweatshop လိုု႕ တင္စားေခၚေ၀ၚၾကတဲ့ ေခၽြးအလုုပ္ရံုုၾကီးေတြဆီကေန၊ ျပည့္လ ွ်ံ ယိုုက် လာတဲ့ ၀ိသမအလုုပ္ရွင္ေတြပဲမိုု႕ ၊ ျမန္မာအလုုပ္သမ ေလးေတြရဲ႕ ေခၽြးေတြအတြက္ စာနာ စဥ္းစားေပးလိမ့္မည္မထင္။ တကမၻာလံုုးကိုု လူသံုုးကုုန္ပစၥည္း အ၀တ္အထည္ေတြ ထုုတ္လုုပ္တင္ပိုု႕ေနတဲ့ တရုုတ္နိုုင္ငံၾကီးထဲက ေခၽြးစက္ရံုု အလုုပ္သမားေတြရဲ႕ အလြမ္းဇာတ္ေတြ ဆိုုတာလည္း ဇာတ္မနာနိုုင္ေတာ့ေလာက္ေအာင္ထိ ရိုုးအီေနခဲ့ျပီ။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္တကယ္မွာ ဇာတ္တပုုဒ္ထက္ ပိုုနာ တဲ့ အလုုပ္သမားေတြရဲ႕  ဘ၀ ေတြကိုု ၊ ျပီးခဲ့တဲ့ ဧျပီလက ျပိဳက်ခဲ့တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုုင္ငံက အထည္ခ်ဳပ္လုုပ္ငန္းေတြ တည္ရွိရာ (၈)ထပ္ အေဆာက္အဦၾကီးရဲ႕  အျပိဳအပ်က္ပံုုၾကီးေအာက္မွာ ထင္ထင္ရွားရွားၾကီး  ျမင္ေတြ႕ လိုုက္ၾကရျပန္သည္။ လူေပါင္း (၁၁၀၀)ေက်ာ္ ေသေက် ေပ်ာက္ဆံုုးခဲ့ရတဲ့ အဲဒီ အျဖစ္ဆိုုးၾကီးဟာ ၊ အလုုပ္သမားေတြရဲ႕ ရပိုုင္ခြင့္ေတြ  လုုပ္ငန္းခြင္လံုုျခံဳမူေတြကိုု အေလးမထားတဲ့ နိုုင္ငံေတြ အားလံုုး အတြက္  သတိထား သင္ခန္းစာ ယူရမဲ့ နမူနာ တခုု ျဖစ္လာျပန္တယ္။ ကမၻာေပၚမွာ တရုုတ္နိုုင္ငံ ျပီးရင္ ဒုုတိယ အမ်ားဆံုုး အထည္ခ်ဳပ္လုုပ္ငန္း ေတြရွိရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လိုု နိုုင္ငံအတြက္ အၾကီးအက်ယ္ မ်က္နွာပ်က္စရာ အျဖစ္ၾကီးေပပဲ။ အေဆာက္အဦ ေဆာက္ခြင့္ကိုု အလြဲသံုုးစားလုုပ္ခဲ့တဲ့ ေပါ့ေလ်ာ့တဲ့ အေဆာက္အဦပိုုင္ရွင္ကိုု ေထာင္ခ်အေရးယူ ခဲ့ေပမဲ့ အသက္ဆံုုးရွံဳးသြားတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္ အလုုပ္သမားေတြ နဲ႕ က်န္ရစ္တဲ့ မိသားစုေတြ အတြက္ အသက္ေလ်ာ္ေၾကး ထိခိုုက္ ေလ်ာ္ေၾကးေတြကိုု၊ ဘယ္သူကေပးမလဲ ဆိုုတာ အေျဖမရွိ။ အထည္အပ္တဲ့ အေနာက္နိုုင္ငံ ကုုမၺဏီတခ်ိဳ႕က၊ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုုပ္ျပီး ေလ်ာ္ေၾကးေတြ နိုုင္သေလာက္ ေပးဖိုု႕ လုုပ္ေပမဲ့လည္း ၊ လူမူဖူလံုုေရး အခ်က္အလက္ေတြ အသက္အာမခံ စာခ်ဳပ္ေတြ တိတိပပ မရွိေနတဲ့ လက္ျပဲ ၾကီးထဲမွာ ၊ ဘယ္သူ႕ကိုု ဘယ္လိုု ေပးရမွန္းပင္ မသိ။  ေနာက္ဆံုုးမေတာ့ နစ္နာဆံုုးရွံဳးေနရမွာက အလုုပ္သမားေတြသာ။

အဲဒီလိုု ဆံုုးရွံဳးနစ္နာမူေတြ ကမၻာကမသိပဲ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ရွိေနေလဦးမလဲ။ တေလာက ကေလာျမိဳ႕နားက ေရႊမင္းဖုုန္းေရႊတြင္းမွာ အလုုပ္သမားေတြ ေရၾကီးျပီးတြင္းျပိဳတာ၊ ဘယ္နွယ္ေယာက္ ေသမွန္းပင္ အေသအခ်ာမသိ ။ အလုုပ္ရွင္က ၁၆ ေယာက္ေျပာသည္။ ရြာခံေတြက အေယာက္၆၀ ေျပာသည္။ အဲဒီေရႊတြင္းမွာ လူ ဘယ္နွယ္ေယာက္ ဘာနာမည္ေတြနဲ႕ အလုုပ္လုုပ္ေနသည္ ဆိုုတာပင္ စားရင္းမရွိ။ ျမန္မာျပည္တနံတလ်ား မိုုင္းျပိဳသည္။ လူေသသည္။ ဘာမွ မထူးဆန္း ။  အဆင္းရဲဆံုုး နိုုင္ငံေတြက အဆင္းရဲဆံုုးလူတန္းစား အလုုပ္သမားေတြအတြက္ လုုပ္အားခေတြ ေစ်းေပါသလိုု အသက္ေတြလည္း ေစ်းေပါလွသည္။ သူတိုု႕အတြက္ အကာအကြယ္ေပးဖိုု႕ ကိုုယ္စားျပဳေပးဖိုု႕ ဘာမွမရွိ။

ရန္ကုုန္လိုု ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာေတာ့ ၂၀၁၁ အလုုပ္သမား အသင္းအဖြဲ႕ ဥပေဒ နဲ႕ အတူ  အလုုပ္သမား အသင္းအဖြဲ႕ေတြ သမဂၢေတြ တစ တစ ေပၚေပါက္လာေနသည္။ ILO ရဲ႕ စာရင္းအရ အသင္းအဖြဲ႕ေပါင္း ၅၀၀ နီးပါးရွိျပီဟုု ဆိုုသည္။ ရင္းနီးျမဳပ္နွံမူေတြ တိုုးတက္လာသေလာက္ ၊ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ မ်ားလာသေလာက္ ၊ ျပသာနာေတြလည္း ေန႕စဥ္နဲ႕အမ ွ်လိုု ရွိလာသည္။ အလုုပ္သားေရးရာ အျငင္းပြားမူ ေျဖရွင္းေရး ဥပေဒ ၂၀၁၂ ေအာက္မွာ ခံုုသမာဓိအဖြဲ႕ေတြ အဆင့္ဆင့္ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ေနလင့္ကစား ၊ ျပသာနာေတြက လြယ္လြယ္နဲ႕ မေျပလည္ ။ လက္တေလာ ေတာ္၀င္ သစ္အေခ်ာထည္စက္ရံုု ျပသာနာ မွာပင္ၾကည့္ ။ ခံုုသမာဓိေကာင္စီရဲ႕ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ကိုု အလုုပ္ရွင္က မေက်နပ္ မလိုုက္နာတဲ့ အျပင္ ၊ အခြင့္အေရးေတြကိုု ဦးေဆာင္ ေတာင္းဆိုု ခဲ့တဲ့ အလုုပ္သမားေတြပင္ ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားခဲ့ရျပီ။ သူတိုု႕ ေတာင္းဆိုုတာက မ ွ်တ တဲ့ သိကၡာရွိတဲ့ အလုုပ္ခြင္ ။ နိုုင္ငံတကာမွာ Fair work Act ဆိုုတာေတြ ရွိသည္။ OHS ( Occupational Health and Safety)  ဆိုုတဲ့ အလုုပ္ခြင္ လံုုျခံဳေရး ဥပေဒ ေတြ သီးသီးသန္႕သန္႕ ရွိသည္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ၁၉ ၅၄ ခုုနွစ္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ လူမူဖူလံုုေရးဥပေဒ ကိုု အနည္းငယ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ျပီး ၊ အားလံုုးကိုု ေရာေႏွာ ဇလုုပ္တိုုက္ ထားသည္။

ေလာေလာဆယ္ဆယ္မွာလည္း  အလုုပ္သမားေတြ အေနနဲ႕  အဲဒီလိုု ရွည္လ်ားေထြျပား တဲ့ ဥပေဒေတြ ရပိုုင္ခြင့္ ေတြကိုု ေလ့လာ နားမလည္နိုုင္အား ။ နားလည္ဖိုု႕ အင္အား လည္း မရွိ။ သူတိုု႕ အမ်ားစုု လက္ငင္း ေတာင္းဆိုုေနတာက ၊ လုုပ္ခလစာ တိုုးျမွင့္ေပးေရးသာ။ အနိမ့္ဆံုုးအခေၾကးေငြဥပေဒ ၂၀၁၃ ကိုုေတာ့ ေလာေလာလတ္လတ္ ျပဌါန္း ေပးလိုုက္ ျပီ။ သိုု႕ေပမဲ့ နည္းဥေဒ ေတြ မလာေသးတဲ့ အတြက္၊ အလုုပ္ရွင္ေတြဖက္က အနိမ့္ဆံုုးလစာ ဆိုုတာကိုု ဘယ္လိုု အဆိုုတင္ အတည္ျပဳမယ္ ဆိုုတာ စိတ္၀င္စားစရာ က်န္ေနေသးသည္။ လုုပ္ခလစာ ျပသာနာတိုုင္းမွာ လုုပ္ငန္းရွင္ေတြ အေၾကာင္းျပသည္က လ ွ်ပ္စစ္မီး မလံုုေလာက္မူ။ ဆိုုေတာ့ ၊ အလုုပ္ရွင္ေတြ  အျမတ္ေပၚမွ  အလုုပ္သမားေတြ  လစာ ေကာင္းေကာင္းရသင့္သည္လား ။ အလုုပ္သမားေတြအတြက္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ လုုပ္ခလစာ ေပးျပီး က်န္တာကိုုမွ အျမတ္အစြန္းလိုု႕ တြက္သင့္သည္လား ။ အမ်ားၾကီး ဆက္ျပီး စဥ္းစားဆင္ျခင္ စရာေတြ ရွိေသးသည္။ အလုုပ္သမား ရပိုုင္ခြင့္ ဥပေဒ ေတြ ခိုုင္ခိုုင္မာမာ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ရွိထားတဲ့ စက္မူနိုုင္ငံ ၾကီးေတြ ဆီက ၊ အဆင့္ဆင့္ ေရြ႕လ်ား ဦးတည္လာတဲ့ cheap labor ဆိုုတဲ့ သားေကာင္သည္၊ အေမရိက ကေန တရုုတ္ ၊ တရုုတ္ကေန  ဗီယက္နမ္ ၊ ဗီယက္နမ္ ကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္/ျမန္မာ တိုု႕လိုု ကမၻာ့ေနာက္ဆံုုး နိုုင္ငံေတြဆီမွာ အဆံုုးသပ္ျပီး ၊ ေနာက္ဆံုုးတကာ ရဲ႕ ေနာက္ဆံုုး ဓါးမ ေနာက္ပိတ္ အလုုပ္သမား လူတန္းစားဆီမွာ ဂုုတ္ေသြးစုုပ္ ရေတာ့မယ္ ဆိုုရင္ေတာ့ ၊ ကမၻာၾကီး တပတ္ျပန္လည္ ဖိုု႕သာ ရွိေတာ့သည္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႕အခြင့္အေရး နဲ႕ က်င့္၀တ္ဆိုုတဲ့ ကိစၥေတြေၾကာင့္ အသင္းအဖြဲ႕ သမဂၢေတြ ရွိလာခဲ့ျပီ။ CSR (Corporate Social Responsibility) ဆိုုတဲ့ နိုုင္ငံတကာ စံညြန္းတခုုကို လည္း ၾကက္တူေရြး စကားသင္သလိုု တဖြဖြ ရြတ္ဆိုုေနၾကျပီ။

အလုုပ္သမား ဖြဲ႕စည္းမူ ဥပေဒ မွာက အလုုပ္သမား ၃၀ ရွိရင္ သမဂၢဖြဲ႕ လိုု႕ရတယ္ဆိုုေပမဲ့  သမဂၢေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ျပီဆိုုတာနဲ႕ အလုုပ္ထဲမွာ ေရရွည္ရပ္တည္ဖိုု႕ ခက္ခဲေတာ့ သည္။ ဒါ့အျပင္ အလုုပ္သမား (၃၀၀) ရွိတဲ့ အလုုပ္ရံုု တခုုမွာ ၊ သမဂၢ (၁၀)ခုု ျဖစ္ေနဖိုု႕ေရာ သင့္ပါ့မလား။ အလုုပ္ရွင္ဖက္က ေမြးထားတဲ့သမဂၢ နဲ႕ အလုုပ္သမားေတြ ၾကားထဲက သမဂၢကိုုေရာ ဘာနဲ႕ ခြဲျခားမလဲ။ ဆိုုလုုိတာက နည္းဥပေဒေတြက အားနည္း ေနေသးသည္။ ဥပေဒေတြကိုု  က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ အသက္၀င္ ဖိုု႕ ကလည္း တပိုုင္း ျဖစ္ေနျပန္ေသးသည္။ တခါတေလ ေအာက္ေျခ ေဒသဆိုုင္ရာ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုုင္ေတြက၊ ဥပေဒအသစ္ေတြနဲ႕ လုုပ္ထံုုးလုုပ္နည္းေတြကိုု မသိေသး ၊ နားမလည္နိုုင္ေသး ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမူ ဆိုုတာေတြက  လႊတ္ေတာ္ၾကီးထဲမွာသာ ၊ တပတ္တမ်ိဳး မရိုုးရေပမဲ့ ၊ ရပ္ကြက္ေတြထဲ စက္ရံုုေတြထဲမွာေတာ့  လွည္းဘီးအိုုၾကီးလိုု ဆီထဲ့လိုုက္မွ တကၽြိကၽြိ ျမည္နိုုင္ယံုု ။

ထားပါေတာ့..။ၾကားကာလမိုု႕ လိုုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေကာင္းရွိဦးမည္။ ဒါေပမဲ့..အဲဒီၾကားကာလ ဆိုုတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာနိုုင္မည္လဲ။ ဖြဲ႕စည္းပံုုအေျခခံ ဥပေဒ အတြက္ ၁၅ နွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူခဲ့တဲ့ အစိုုးရသစ္ တျဖစ္လဲ အစိုုးရေဟာင္း မွာ ဘယ္လိုုအခက္အခဲ အဟန္႕အတားေတြ ရွိေန နိုုင္ ေသးသလဲ ။

အလုုပ္သမား အေရး နဲ႕ ပတ္သတ္လိုု႕ အစိုုးရဆီက တိတိပပ ေျပာသံ ဆိုုသံ မၾကားမိေသးေတာ့ ၊ အစိုုးရ နဲ႕ အနီးစပ္ဆံုုး ျဖစ္မဲ့ UMFCCI လိုု အဖြဲ႕ၾကီးေတြဆီ နားစြင့္ ၾကည့္မိသည္။ အမ်ားက အလြယ္ ေခၚတာေတာ့ စက္မူလုုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းေပါ့။ တကယ့္တကယ္ အစိုုးရ က၊ နိုုင္ငံျခားရင္းနွီးျမဳပ္နွံမူေတြ လာပါ လုုပ္ပါ လိုု႕  နိုုင္ငံတကာကိုု ထြက္ေခၚ၊ တိုုင္းျပည္ထဲမွာလည္း ဖိုုရမ္ေတြလုုပ္ အေရာင္းျမွင့္တင္ ေနေပမဲ့လိုု႕ ၊ ျပည္တြင္းလုုပ္ငန္းရွင္ သူေဌးၾကီးေတြ အတြက္ေရာ နိုုင္ငံစံုုလုုပ္ငန္းၾကီးေတြ ေကာ္ပိုုေရးရွင္းၾကီးေတြနဲ႕ တကယ္ ယွဥ္ျပိဳင္လိုုစိတ္ ရွိပါ့မလား ။ ယွဥ္ျပိဳင္ရဲပါ့မလား။   Protectionism လိုု႕ေျပာတဲ့ ကိုုယ့္အက်ိဳး-ကိုုယ္ကာကြယ္ လိုမူဟာ ၊ သဘာ၀ေတာ့ က်ေနေလသားပဲ။ ခက္တာက ထင္ထင္ေပၚေပၚ က်င့္သံုုးလိုု႕ မရတဲ့ အျပင္၊ ျမန္မာနိုုင္ငံက WTO ကမၻာ့ကုုန္သြယ္မူ အဖြဲ႕ၾကီးထဲမွာ ပါ၀င္ထားေတာ့ ၊ သိသိသာသာၾကီး ကာကြယ္ေနလိုု႕ မျဖစ္။ အဲဒီေတာ့ ဖက္စပ္လုုပ္မည္.. နည္းပညာေျပာင္းေရႊ႕ယူမည္.. စသည္ျဖင့္ value added လိုု႕ ေခၚၾကတဲ့ လုုပ္ငန္းအၾကီးစားေတြ အတြက္ ကၽြမ္းက်င္အဆင့္ျမင့္လုုပ္သား (skilled labour) ဆိုုတဲ့ ကဒ္ကိုု ၾကိဳကိုုင္ထားလိုုက္သည္။ နိုုင္ငံတကာက ကူညီမဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ သင္တန္းေတြ ၊သက္ေမြးမူ ေက်ာင္းေတြ အတြက္ ေရွ႕ကိုု ၾကိဳထြက္ ထားလိုုက္ၾကသည္။ ေနာက္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္သမေလးေတြလိုု သစ္သားေကာ္ပတ္စားတဲ့ လူငယ္ေလးေတြလိုု စြမ္းေဆာင္ရည္ သိပ္မလိုုတဲ့ ကာယ အလုုပ္သမားေတြကေတာ့ ၊ အလကားေန ဆႏၵျပေနၾကတဲ့ အင္မတန္ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္း  သူေတြလိုု႕ ၊ သူေဌးၾကီးမ်ား ထင္ခ်င္ ထင္ၾကေပမည္။ သူတိုု႕ေၾကာင့္ နိုုင္ငံတကာ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံမဲ့သူေတြ လာဖိုု႕ လက္တြန္႕ ေနာက္ရြံ႕ ေနေတာ့မွာပဲ လိုု႕  အစိုုးရမင္းမ်ား စိတ္ပူခ်င္ ပူၾကေပမည္။

ILO- နိုုင္ငံတကာ အလုုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္းၾကီးကေတာ့ ၊ မေန႕တေန႕က ျပီးသြားတဲ့ ၁၀၁ ၾကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ညီလာခံမွာ၊  ဆယ္စုုနွစ္တခုုၾကာေအာင္ ျမန္မာျပည္မွာ ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့တဲ့ အဓမၼလုုပ္သားျပသာနာကိုု တခန္းရပ္၍ အလုုပ္သမားေတြ စနစ္တက် ဆႏၵျပတတ္ေအာင္ လမ္းျပမည္ လိုု႕ ဆိုုသည္။ ေကာင္းပါသည္။ လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ နဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵထုုပ္ေဖာ္ခြင့္ ဆိုုတာကိုု လြတ္လပ္စြာ ဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့ ေနရတဲ့ အေျခခံလူတန္းစား အလုုပ္သမားေတြက ၊ လမ္းေပၚထြက္တဲ့ အစာငတ္ခံတဲ့  လမ္းရိုုးကသာ လိုုက္တတ္ေသးသည္။ Collective bargaining တိုု႕  ဘာတိုု႕ ဆိုုတဲ့ ေခတ္မီ နည္းက် ေတာင္းဆိုုမူေတြကို၊  ျမန္ျမန္သာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးေစခ်င္ပါသည္။

အျခားအျခားေသာ အလုုပ္သမားေရး တက္ၾကြ ေဆာင္ရြက္သူ အုုပ္စုုေတြ အတြက္ လည္း ၊ ရန္ကုုန္ျမိဳ႕လယ္ေခါင္ ထရိတ္ဒါးဟိုုတယ္ အေပၚဆံုုးထပ္မွာ ဖြင့္ခဲ့တဲ့ ILO ရံုုးဆီ  မသြားရဲ တဲ့ ေခၽြးသံရႊဲရႊဲ အေသြးအေရာင္မြဲမြဲ အလုုပ္သမားေတြ ကိုုယ္စား ၊ စကားေျပာေပးရသူမ်ား အဆင့္ကေန ၊ ILO နဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး နိုုင္ငံတ၀ွမ္း အလုုပ္သမား သမဂၢေတြ ရဲ႕ အခန္းက႑ေတြ တိုုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္က်ဥ္းနိုုင္ေတာ့မဲ့ လမ္းစေတြ ေပၚေပါက္လာေနျပီေပါ့ ။ ဒါေပမဲ့၊  ILOနဲ႕  အဆက္အသြယ္ရွိသူ… UMFCCIနဲ႕ အလြမ္းသင့္သူ…အစိုုးရနဲ႕ သင့္ျမတ္သူ…ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ဆီက ေထာက္ခံခ်က္ရထားသူ.. စသူ စသူတိုု႕ ၾကားမွာ  အလုုပ္သမားေတြ အတြက္ တကယ္ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးနိုုင္သူေတြသာ မ်ားမ်ား ေပၚေပါက္လာဖိုု႕ အေရးၾကီးေလသည္။

တကယ္ေတာ့၊ အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ မရနိုုင္ရွာတဲ့ အလုုပ္သမား ေတြဆိုုတာ၊  စက္မူဇုုန္ေတြ မွာတင္ မဟုုတ္ပါဘူး။  နိုုင္ငံ တနံတလ်ားမွာ အမ်ားအျပား ရွိေနေပဦးမွာပါ။ လူမသိ သူမသိ ေတာျခံဳအံုုၾကားက ေရႊတြင္းအလုုပ္သမားေလး ကစလိုု႕ ၊ လူျမင္ သူျမင္ ေန႕စဥ္ဘ၀ ေတြထဲမွာကိုုပဲ   အမူမဲ့ အမွတ္မဲ့ ေက်ာခိုုင္းလာမိတဲ့ စတိုုးဆိုုင္ၾကီးတခုု ရဲ႕ အေရာင္းစာေရးမေလး တေယာက္ အထိ၊ အလုုပ္သမား ရပိုုင္ခြင့္  ခ်ိဳ႕တဲ့ ေနသူေတြ ဒုု နဲ႕ ေဒးပါ။ နိုုင္ငံတနံတလ်ားတင္မက နိုုင္ငံျပင္ပမွာေတာင္ ၊ ထိုုင္းကေန မေလးရွား အေရွ႕တလႊားမွာ ဒုုကၡႏြံနစ္ ေနၾကတဲ့ အလုုပ္သမားေတြ အံုု နဲ႕ က်င္း နဲ႕ပါ။

အားမဲ့ အင္မဲ့ အနိမ့္က်ဆံုုးျဖစ္ေနတဲ့ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ အလုုပ္သမား လယ္သမား လူထုုၾကီး အတြက္ ၊ တူ/တံစဥ္ တံဆိပ္ နဲ႕  စိတ္ကူးယဥ္ခ်င္စရာေကာင္းတဲ့ ဘံုုစနစ္ၾကီးတခုု မျဖစ္လာနိုုင္ဘူးဆိုုရင္ေတာင္၊ လူသား ဂုုဏ္သိကၡာကိုု တန္ဖိုုးထားမဲ့၊ အေယာက္စီတိုုင္း အတြက္ မွ်တေလ်ာ္ကန္တဲ့ လူ႕ေဘာင္ခန္း၀ါ တခုုဆီ ကိုုေတာ့  ေမ ွ်ာ္ၾကည့္သင့္ၾကျပီ မဟုုတ္လား ။ သူ႕အတိုုင္း အဓိပၺါယ္ျပည့္၀ ျပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့ “ဒီမိုုကေရစီ” ဆိုုတဲ့ ေ၀ါဟာရကိုု ၊ ဘာ၀ိေသသနဲ႕မွ အထူးမျပဳ အညြန႕္မခူးပဲ ၊ ျမန္မာျပည္မွာ လူခ်မ္းသာက တစား လူဆင္းရဲက တစား ေနထိုုင္ၾကတဲ့ တိုုက္တာ အိမ္ယာေတြလိုု ၊ အလုုပ္ရွင္က တမ်ိဳး  အလုုပ္သမားက တမ်ိဳး ၀ယ္ယူသံုုးစြဲၾကတဲ့ လက္ကိုုင္ဖုုံးေတြလိုု ၊ “တန္ဖိုုးနည္း ဒီမိုုကေရစီ” ရယ္လိုု႕ေတာ့ ခြဲျခား က်င့္သံုုးဖိုု႕ မသင့္ပါေပ။

ေကသြယ္

၂၁-၀၆-၂၀၁၃

 Weekly Eleven, Vol.8 No.38 , July 01 2013

◦

တူ/တံစဥ္ လူထုု နဲ႕ တန္ဖိုုးနည္းဒီမုုိကေရစီ